In de zomermaanden houden we kerkdiensten in het bos. Het bos is een mooie plek, zo tussen de hoge bomen, om samen te komen. Om te vieren, om te bidden en te zingen.
Het thema vandaag is ‘zien en gezien worden’. Daarbij moest ik denken aan het verhaal van Zacheüs, de tollenaar. Zacheüs is iemand die namens de Romeinse overheid belastingen moet innen bij zijn eigen volksgenoten. Een verkeerd beroep. Dat zal hem niet in dank zijn afgenomen.
Zacheüs heeft gehoord dat Jezus voorbij zou komen, en hij verlangt ernaar om Jezus, waar hij zoveel over gehoord heeft, nu eindelijk ook zelf met eigen ogen te zien. Maar hij is klein van stuk. En tussen de mensen aan de kant van de weg maakt hij geen kans, wordt hij weggeduwd.
Wat doet dat met een mens? Als je eigenlijk jezelf niet gezien voelt? Als je weggeduwd wordt, gemeden wordt.
Zacheüs ziet een hoge boom, en hij klimt in die boom. Zo kan hij Jezus zien, zonder zelf gezien te worden. Ik vind het bijzonder wat er dan gebeurt. Want Jezus stopt, Jezus kijkt omhoog, hij ziet Zacheüs, en hij spreekt hem aan. En Zacheüs is gezien.
Jezus roept deze mens tevoorschijn. Uit zijn verborgenheid, uit zijn schaamte, uit zijn schuld. Het doet Zacheüs goed: hij wordt er een compleet ander mens van.
Ik moet denken aan de woorden van een lied: De Heer heeft mij gezien, en onverwacht ben ik opnieuw geboren en getogen. Het zijn woorden die Zacheüs gezongen zou kunnen hebben. De Japanse kunstenaar Sochi Watanabe heeft de verandering bij Zacheüs op een prachtige manier verbeeld. Hij laat Zacheüs in de boom opengaan als een bloem.
Mooi vind ik dat, als mensen opengaan uit wat terneerdrukt, of onvrij maakt, of belast. Mooi vind ik dat, als mensen openbloeien omdat ze zichzelf gezien weten, gekend weten, aangesproken weten.
Het verhaal van Zacheüs is actueel - voelen wij ons gezien? Zien wij de ander? En hoe zien we de ander, en misschien ook wel onszelf? Een mens is meer dan wij vaak zien. Meer dan bijvoorbeeld zijn kleur, meer dan zijn al dan niet werkeloos zijn, meer dan het feit dat je vluchteling bent. Bovenal meer dan je fouten en gebreken.
In de gemeente van Christus worden we uitgenodigd om elkaar te zien als door Jezus’ ogen, door Gods ogen. Waarom? Opdat mensen terecht komen. Opdat mensen openbloeien. Geloven is voor mij daarbij een opdracht, maar ook het vertrouwen dat ik mijzelf gezien mag weten, gekend mag weten.
Mezelf werkelijk gezien weten, en gekend weten: je wordt daar een ander mens van. Moge dat zo zijn.
