De wandeling is samengesteld door Wandelnet in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen. De route maakt gebruik van het Westerborkpad en, helemaal aan het eind, van het Hanzestedenpad (van Doesburg naar Kampen, 120 km). De afstand is 16 of 14 km, eventueel nog verder in te korten (zie daarvoor de beschrijving). Markeringen staan op hekken, verkeersborden, paaltjes en bomen. Op een paar punten geeft de beschrijving een alternatieve, ongemarkeerde maar wel goed beschreven route.
>> ns.nl/dagje-uit/wandelen
De route
De wandeling start op de Wezepsche Heide, gaat via landgoed Molecaten naar Hattem en vervolgens door de IJsselvallei via de Hanzeboog en Het Engelse Werk naar het centrum van Zwolle. De route kan ingekort worden.
Deze NS-wandeling volgt voor een groot deel het Westerborkpad. Dat loopt over een traject van 342 km van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam naar het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Het pad is ontstaan doordat Jan Dokter in 2008 het spoor volgde van zijn familieleden die in 1943 per trein van Amsterdam naar Kamp Westerbork waren afgevoerd en niet terugkeerden. Het Westerborkpad staat onderweg stil bij zaken die iets te maken hebben met de Jodenvervolging.
>> westerborkpad.nl
Wezepsche Heide
Vanaf station Wezep ben je al snel op de Wezepsche Heide, onderdeel van de Veluwe. Dit natuurgebied wordt beheerd door waterleidingbedrijf Vitens om te voorkomen dat er schadelijke stoffen in het grondwater terechtkomen. Al sinds 1886 wordt hier schoon drinkwater opgepompt. Schotse hooglanders zorgen ervoor dat de heide niet dichtgroeit. Het ruiterpad over de heide loopt wat lastig, maar de routebeschrijving biedt een alternatief, beter begaanbaar pad. Het zal misschien door de coronapandemie komen, maar het is voor een doordeweekse ochtend erg druk met wandelaars en mountainbikers. Geen wonder, het is hier schitterend.
Schotse hooglanders zorgen ervoor dat de heide niet dichtgroeit.
Molecaten
Na de heide gaat het door bosachtig gebied en vervolgens langs een fietspad over de snelweg A50 richting landgoed Molecaten. Hier biedt de alternatieve route, goed aangegeven in de routebeschrijving, een mooi pad door het bos over landgoed Molecaten. Het Westerborkpad gaat langs de weg richting Hattem.
Landgoed Molecaten was particulier bezit totdat het in 1987 verkocht werd aan een verzekeringsmaatschappij. De laatste bewoners waren Walraven Jacob baron van Heeckeren van Molecaten (1914-2001) en zijn vrouw Rita. Hij was van 1950 tot 1956 persoonlijk secretaris van Juliana, zij gouvernante van de twee jongste prinsesjes. In de nasleep van de Greet Hofmans-affaire en de gedwongen reorganisatie van het hof werd Van Heeckeren per 1 januari 1957 ontslagen als particulier secretaris.
De route gaat verder naar het centrum van Hattem, dat met Elburg en Harderwijk behoorde tot de Veluwse Hanzesteden. Die waren aangesloten bij het Hanzeverbond (opgericht in de middeleeuwen), een samenwerking van handelaren en steden die uitbreiding en bescherming van de handel nastreefden. Heb je tijd, dan is het leuk om het prachtige oude stadscentrum te doorkruisen. Voor wat cultureels kun je het Voerman Stadsmuseum aan de Achterstraat bezoeken, of het Anton Pieck Museum aan de Noordwal 31. Ook het Nederlands Bakkerijmuseum aan de Kerkhofstraat is binnen handbereik.
Heb je tijd, dan is het leuk om het prachtige oude stadscentrum te doorkruisen.
Grote of Andreaskerk
De route gaat in het centrum van Hattem over de Markt, waar op nr. 2 de Grote of Andreaskerk gevestigd is. Sinds 1 januari is deze hervormde gemeente gefuseerd met de gereformeerde kerk tot de Protestantse Gemeente Hattem (met zo’n 2.500 leden). De Grote of Andreaskerk in de binnenstad en de Emmaüskerk aan de Dorpsweg blijven beide in gebruik voor kerkdiensten en andere kerkelijke activiteiten.
De gemeenten zien de fusie als een belangrijke stap om toekomstbestendig te zijn: twee vitale wijkgemeenten met beide een fulltime predikant, een samenvoeging van de ledenadministraties, en een vermindering van het aantal vergaderingen door onder meer een nieuwe, compacte algemene kerkenraad. Op de website geven de gemeenten aan dat ze met de fusie ook bijdragen ‘aan de Bijbelse oproep om niet gescheiden maar samen op te trekken in het geloof’.
Monument en kazemat
Na het centrum van Hattem geeft de routebeschrijving twee opties, waarvan de pontjesroute ongetwijfeld de mooiste is. Deze is alleen mogelijk van eind april tot eind oktober. Ik volg nu de route langs de dijk naar de rode Hanzeboog. Deze route gaat onder de Dijkpoort door, een 14e-eeuwse stadspoort, langs een oorlogsmonument ‘voor hen die vielen, 4 april 1945’. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan zes gevangenen die hier enkele dagen voor de bevrijding door de bezetter werden gefusilleerd. Twee van hen kwamen uit Hattem.
Iets verderop langs de dijk, vlak voor de Hanzeboog, ligt Rivierkazemat Zwolle-Zuid, gebouwd in 1936 om de brug over de IJssel te kunnen verdedigen voor het geval de Duitsers ons land zouden aanvallen. Samen met nog twee andere rivierkazematten behoorde deze tot het verdedigingscomplex Zwolle.
Hanzeboog en Het Engelse Werk
Vlak hierna gaat de route over de rode Hanzeboog, een spoorbrug die in 2011 in gebruik werd genomen vanwege de aanleg van de Hanzelijn Lelystad-Zwolle. Vanaf hier kijk je rechts mooi uit over de uiterwaarden en zie je links Het Engelse Werk opdoemen. De route gaat door dit park, maar is vanaf hier ook te verkorten met 2 km. Je loopt dan langs de rand van Het Engelse Werk in plaats van erdoor.
Dit park in romantische Engelse landschapsstijl werd rond 1828 aangelegd op de voormalige vestingwerken van Zwolle. Het is een echt wandelpark, maar het wordt ook gebruikt als waterwingebied. Vanwege de status van voormalig vestingwerk is het een rijksmonument. Ik kies voor de route door het park. Met kleine hoogteverschillen, mooie bruggetjes, veel water en groen is het echt een prachtig stadspark, met op verschillende plekken uitzicht over de IJssel. Ook hier zeg ik: heb je tijd, maak een extra rondje.
Tot slot gaat de route via het Katerveer en langs de Willemsvaart richting de spoorlijn Amersfoort-Zwolle, en vervolgens door de wijk Hanzeland naar de achterkant van het station.
Hollandse luchten
Hattem heeft vrij uitzicht op de beroemde Hollandse luchten, die veel schilders inspiratie boden en bieden. Een van hen was de Hattemse kunstschilder Jan Voerman. Hij schilderde graag de wolken boven de IJssel, net als het water en de koeien. Maar hij schilderde ook Joodse taferelen, bloemen, huisjes en portretten. In het Voerman Stadsmuseum zijn schilderijen te zien van hem en van zijn zoon Jan (junior), die aquarellen voor de Verkade-albums maakte, maar ook veel vrij werk.
>> voermanmuseumhattem.nl
Tekst: Janet van Dijk | Beeld: Sem Bogaarts (Schotse hooglanders), Janet van Dijk
