Kerst is het feest van rituelen en tradities. Alle scenes van het verhaal over de herders en de wijzen, de engelen en de volkstelling kun je dromen; het is de magie van de herhaling.
En toch zoeken we ook naar nieuwe verhalen. Omdat we willen dat het oude verhaal ook iets zegt over onze verwarrende tijd. Dan heet Herodes Poetin of Trump. De herders herken je in de schoonmakers op Hoog Catharijne. De wijzen komen uit het Zuiden in de psychiaters Damiaan Denys, Paul Verhaeghe en Dirk De Wachter.
Andere invalshoek
Paula Gooder kiest in haar boek Vrouwen van advent een andere invalshoek om Kerst te benaderen. Negen vrouwen vertellen hun verhaal. Daarbij beperkt Gooder zich niet tot de evangeliën. Ze trekt grote lijnen en begint bij aartsmoeder Sara. Naast bekende figuren als Maria en Elisabet, komen ook minder bekende aan het woord, zoals Mariamne, de vrouw van Herodes. En een aantal vrouwen zijn ontsproten aan de verbeeldingskracht van de schrijfster, zoals de vroedvrouw bij Jezus’ geboorte.
Gooder weet de sfeer van de Bijbel goed te beschrijven. Haar verhalen berusten op een gedegen kennis van de leefwereld van die tijd. Geen wonder, want ze is docent Nieuwe Testament.
Nuchter en vol humor
Ze schrijft met aanstekelijke nuchterheid en met humor. “Alweer?”, verzucht Sara als Abraham stralend komt vertellen dat hij God heeft ontmoet. En Sifra, die de bevalling van Jezus begeleidt, laat zich ontvallen: “Misschien zou de Here God zelf eens geboren moeten worden als baby. Dan bedenkt Hij wellicht een betere manier om nieuw leven op de wereld te zetten.” Overigens een mooie vondst om de verloskundige te noemen naar haar collega uit Exodus.
Gooder weet je verbeeldingskracht te prikkelen. Maar ik vraag me af of het je ook verder helpt met de vraag wat het geloof voor deze vrouwen betekende. Daardoor blijven traditionele woorden als ‘verlossing’ en ‘liefde’ te veel in de lucht hangen. Natuurlijk is het fijn dat je je gezien weet. De verrassende maar ook verwarrende geboorte van Jezus klinkt wel erg in Happinez-taal. Maar voor wie nieuwsgierig is naar nieuwe verhalen rond Kerst heeft dit boek veel moois in petto.
Verbinding met je eigen verhaal
Het boek sluit af met waardevolle toelichtingen. Ook voor wie de kerstverhalen wel denkt te kennen. Gooder gelooft niet dat Jezus in een stal geboren is. Waarschijnlijker is dat hij het levenslicht zag in een ‘kataluma’ (de bovenkamer die diende als gastenverblijf). Lucas gebruikt hetzelfde woord voor de bovenkamer waar Jezus zijn laatste avondmaal deelde met zijn vrienden. Het lijkt erop dat Jezus, omdat de gastenkamer vol was, in een voederbak werd gelegd daar waar het vee verbleef.
Tot slot biedt het boekje gespreksvragen die je helpen verbinding te maken met je eigen levensverhaal. Want daartoe wil Gooder je uitnodigen: je eigen verbeeldingskracht inzetten om het verrassende en onverwachte in het bekende kerstverhaal te ontdekken.
Paula Gooder: Vrouwen van advent. Een reis naar Kerst in negen verhalen. Geïllustreerd door Ally Barrett. Uitgeverij van Wijnen, Amersfoort, 2025, € 15,95. Verkrijgbaar bij de lokale boekhandel.
