Hier kom ik weg
Taal vertelt je waar je ‘weg komt’ (om het met de Drentse troubadour Daniël Lohues te zeggen). De sappige taal van broeder Dieleman (50) verraadt dat hij wortelt in Zeeuws-Vlaanderen. Ik heb er zelf nooit gewoond, maar als ik Dielemans zachte tongval hoor, weet ik: hier kom ik weg. In Zaamslag stond de wieg van mijn grootvader van moeders kant, mijn overgrootmoeder liep droeg Axelse klederdracht. We kampeerden vaak op De Braakman of gewoon op een braakliggend stukje gras in Sluiskil. Ik maakte er mijn eerste uitvaart mee, 11 jaar oud. De woorden van mijn opa bij het graf van zijn vader staan me nog helder voor de geest. Beeldend vertelde hij over zijn vaders grote hand die zich om het graan sloot en de andere hand die de schoof met de sikkel afsneed. Een herinnering aan een klein groots leven – ‘doe mij in den oogst gelooven waarvoor ik dien...’
Melancholisch
Opgegroeid in het Land van Axel, woont Tonnie Dieleman nu aan ‘de overkant’, in Middelburg. Maar zijn hart ligt nog bij het uitgestrekte landschap met zijn kreken, koeien en hazen, braamstruik en vlier. ‘Waar een boom zich nog gewoon kan neerleggen, niets operuumd.’ Zijn melancholische liedjes zinderen van rouw om de door storm en getij gevormde natuur die door mensenhanden om zeep geholpen is. Dieleman: “Alles waar ik ooit in geloofd heb, inclusief het landschap, is drastisch veranderd in mijn korte leventje. Daar komt een rouwproces bij kijken dat super heftig is. Heel veel wat ik doe is daar een reactie op.”
Verwacht dus geen simpele luisterliedjes. Hoewel ze diepreligieus zijn, hoor je geen opgewekte reliliedjes. Dieleman heeft de kerk verlaten, los van God is hij niet. Integendeel. Zijn Zeeuwse ziel blijft verlangen naar eeuwigheid, hoop in de ander, geborgenheid bij elkaar en het verlangen naar een komende lente die de zwaluwen aankondigen.
Zijn melancholische liedjes zinderen van rouw om de door storm en getij gevormde natuur die door mensenhanden om zeep geholpen is.
Pracht in imperfectie
Dielemans stijl zal je vast bevallen als je liefhebber bent van Bob Dylan, Nick Cave of Johnny Cash op zijn American Recordings, diep doorleefd, gegroefd. De pracht zit in de imperfectie. Het is, in broeder Dielemans eigen woorden, “een rouwplaat, maar eentje met gelatenheid”. Niet voor niets geeft Dieleman op dit album meer uit handen. Hij levert zich over aan de kracht van de natuur en aan vertrouwen en genegenheid in gelijkgestemden. Zoals Baby Dee, een Amerikaanse muzikante met wie Dieleman een streng protestante achtergrond deelt, die jaren geleden in Zeeland neerstreek.
Prachtig is de verzeeuwsing van Baby Dees ‘Morning Fire’, ‘Ochtendvier’, vertaald door Peter Slager, bassist van Bløf. Het is een klein lied, met Zeeuwse zunigheid, maar het zingt zo hoopvol over liefde en verbinding tussen mensen. 'Ik ben een huis', maar de ander verwarmt dat huis als zij het ochtendvier ontsteekt. We hebben de ander nodig om liefde en warmte te ontvangen.
Recht uit de ziel
Met Baby Dee op accordeon, deelt Dieleman zijn lievelingspsalm 42, die het album ook zijn titel gaf. De Geneefse melodie, onopgesmukt gebracht op banjo en accordeon, mondt uit in een symfonie die recht uit de ziel komt. Oh mijn ziel, deze drie, meer is niet nodig. Het is een roep om wat schoon en heilig is, hoe aangetast ook of hoe verdwenen onder vergiftigd slib.
