Het album bevat 14 parels van liedjes, geïnspireerd op teksten uit het dagboek Het verstoorde leven van de Joodse Hillesum, geboren in Middelburg, die vermoord werd in Auschwitz.
De stem van Etty
Ik beschouw deze Tweede Kamerverkiezingen als de belangrijkste sinds de Tweede Wereldoorlog omdat de democratie op het spel staat, omdat het fascisme na 80 jaar opnieuw zijn grauwbruine gezicht laat zien. Verpakt in simpele oplossingen (‘alle azc’s sluiten’) en opruiende taal (‘Jullie zijn de baas in deze stad, niet de burgemeester!') en populistische politiek (‘dat gaan we regelen’). Hoe is het mogelijk dat er opnieuw een hang is naar leiderschap dat democratische wetten omzeilt en een zondebok zoekt in een bevolkingsgroep? Daarom is het belangrijk goed te luisteren naar de stem van Etty Hillesum. Zij zei bijvoorbeeld: 'Als er één goede Duitser is, dan kun je niet de hele bevolkingsgroep afschrijven.'
Luisterliedjes
Op het album zelf ontbreekt elke verwijzing naar de actualiteit. De liedjes omspelen op een integere manier thema’s uit het leven van Etty Hillesum. Haar band met haar therapeut Spier, haar bewondering voor de Duitse dichter Rilke, haar liefde voor haar broer Mischa, voor wie muziek een weg is uit de waanzin van de tijd.
Bij een eerste oppervlakkige kennismaking kun je denken: mooie, kleine luisterliedjes, in de beste traditie van folk met een vleugje Noord-Afrika en Midden-Oosten. Je neuriet al gauw mee met de aansprekende melodieën. Sjef Hermans heeft een groot gevoel voor muziek die goed in het gehoor ligt. De stem van Jacqueline Heijmans is ingetogen én veelzijdig. De zangharmonisaties zijn mooi gekozen. Wissem Ziadi legt met viool en luit een intieme oosterse sfeer in de liederen.
Het klopt en het rijmt
Past dat wel als je weet van de moord op deze veelzijdige vrouw en op 6 miljoen Joden? Luisterliedjes tegen de achtergrond van een gruwelijk genocide. Dat is een waanzinnige combinatie, net als de paars bloeiende lupine achter het prikkeldraad van Westerbork. Maar als je dieper luistert en je verdiept in het leven van Etty Hillesum, de grimmige tijd waarin zij leefde en hoe zij zich innerlijk teweerstelt, klopt het en rijmt het.
Het is een geheimzinnige kracht (elementory force) die haar draagt en die in haar leeft. Terwijl haar medekampbewoners niet meer willen en kunnen denken omdat ze anders gek worden, wil Etty het denkend hart van een heel concentratiekamp zijn. “Ik voel nu ook weer de kracht in me om te gaan; ik denk ook niet meer over plannen en risico’s, het komt zoals het komt, het is goed zoals het komt”, schrijft ze in haar dagboek in oktober 1942.
Innerlijke kracht
The Sunshine Cleaners schreven al eerder een nummer over Etty Hillesum, op het album Sad songs for us to bear. Het wordt op dit album opnieuw opgenomen. Je merkt dan gelijk hoe de muziekgroep zich ontwikkeld heeft. Het album is rijker en gelaagder dan eerder werk. Het is ook veelzijdiger qua temperament en instrumentele uitvoering. Dromerige melodieën wisselen af met dansante muziek. Dat is ongetwijfeld ook te wijten aan Peter Slagter, bassist van BLØF, die tekende voor de productie, maar ook zelf zijn multimuzikale talent laat klinken op gitaar, bas, piano, orgel, percussie en met zijn stem.
De titel verwijst naar de innerlijke kracht van Hillesum. Solidair zijn, lotgenoot durven zijn, je taal niet laten kapen door de haat van anderen. Onder omstandigheden waarvan ik hoop dat ze niet opnieuw terugkeren.
