Dr. Thomas Gordon: Luisteren naar kinderen. Van contact naar verbinding binnen het gezin, Kosmos Uitgevers
“Zo hoor je niet te praten over je leraar. Ze had er vast een goede reden voor dat jullie moesten nablijven!”, hoor ik mezelf zeggen. Mijn zoon klapt dicht en zegt: “Laat maar!”
Ik doe het weer: ik ben meteen kritisch en ik wijs hem terecht. Wat gaat er nu ook alweer mis? Misschien doe ik het omdat ik moeite heb met ouders die hun kind koste wat kost verdedigen en ervan uitgaan dat hun kind nooit iets vervelends doet. Maar ik besef dat mijn kind mijn vertrouwen nodig heeft en dat hij al heel goed op zichzelf kan reflecteren.
Een ouder is ook maar een mens
Ik pak het boek van Thomas Gordon er maar weer eens bij, dat was al even geleden. Gordon begint zijn boek met te zeggen, dat het een zegen is dat ouders ook maar mensen zijn. Ik ontspan onmiddellijk. Ouders denken vaak dat ze een bepaalde rol moeten aannemen, dat ze constant het goede voorbeeld moeten geven, dat ze geduldig moeten zijn en consequent, en wat al niet! Maar je kunt als ouder niet altijd alles perfect doen. Elke dag is anders, elk kind is anders en elke ouder is anders. Het is menselijk dat je niet altijd hetzelfde bent. Als je als ouder duidelijk en eerlijk laat merken wat je voelt, dan krijgen kinderen de kans zich daaraan te spiegelen. Zij mogen ook komen met hun ware gevoelens, met hun prestaties én met hun falen.
“Er zijn periodes dat ik weer helemaal in mijn oude patroon schiet, ik ben ook maar een mens”
Open luisteren
Om te laten zien dat je je kind echt neemt zoals hij is, is het vooral belangrijk om te luisteren, zegt Gordon. Als ouder reageren we vaak snel, in de vorm van adviezen, oordelen, vragen en maar zelden zijn we écht aan het luisteren. Door volledig ‘open’ te luisteren, laat je zien dat je het kind accepteert en hem vertrouwt op zijn eigen oordeel. Een voorbeeld is ‘passief luisteren’: alleen maar stil zijn, hummen of stimuleren om door te praten. Dat was zo’n eye-opener voor mij! Ik was geneigd om het meteen te willen oplossen, maar ik vergat dan naar het eigen verhaal van mijn zoon te luisteren. Gordon schrijft: ‘Het is een mooie paradox van het leven: als een mens voelt dat de ander hem werkelijk accepteert zoals hij is, kan hij gaan bedenken wat hij in zichzelf wil veranderen en waar hij naartoe wil groeien.’
Probleem van jou of je kind?
Maar wanneer leren de kinderen nou eens naar óns te luisteren? Volgens Gordon moet je eerst helder krijgen of jij als ouder een probleem hebt of dat het kind een probleem heeft. Als jij wilt dat het kind ophoudt met aandacht vragen omdat je je werk wilt afmaken, is dat jouw probleem. Door ik-boodschappen te geven, kun je vertellen waarom je wilt dat het kind iets gaat doen of ergens mee ophoudt. “Ik ben erg moe en kan nu niet veel hebben. Wil je wat zachter praten?” in plaats van: “Je bent een klier, hou op met schreeuwen!” Gordon schrijft: ‘De ik-boodschap roept minder weerstand en rebellie op. Het is minder bedreigend als je vertelt welke uitwerking zijn gedrag op jou heeft, dan als hij het gevoel heeft dat de fout alleen bij hem ligt.’ Je kunt met deze manier van communiceren dus ook een hoop tijd en energie winnen!
Meer wederzijds vertrouwen
Het boek heeft mij meer vertrouwen in mijn kinderen en in onze relatie gegeven. En het besef dat ze autonoom zijn, dat ze veel meer zelf kunnen dan ik dacht, en dat we samen opgroeien. Ik ben vaak ongerust geweest over de jongens en dat nam me helemaal in beslag. Door met meer openheid te luisteren en door hen de ruimte te geven zelf over oplossingen na te denken, is er meer wederzijds vertrouwen gegroeid.
Er zijn periodes dat ik weer helemaal in mijn oude patroon schiet, ik ben ook maar een mens. En soms weet ik het even helemaal niet meer. Dan is het probleem te groot en geef ik het over in Gods hand.
Beeld: Rebecca Schoon
