Bourj Hammoud is een veelkleurige, dynamische wijk in het oosten van de Libanese hoofdstad Beiroet. Het is er nooit stil op straat en er is nauwelijks een rustig plekje te vinden. Overal hoor je het lawaai van stemmen, claxons en muziek. In de smalle straatjes vind je, onder een wirwar van elektriciteitsdraden, talloze eetstalletjes en winkels: van kleine supermarkten tot koffietentjes en van kapperszaken tot falafelbars. Ook zie je veel ambachtswerkplaatsen, voor koper, hout en leer.
“Dat komt doordat Bourj Hammoud is begonnen als vluchtelingenkamp voor Armeniërs, vlak na de genocide, nu ruim honderd jaar geleden. Zij konden alleen aan de slag in vrije beroepen, dus als kleine ondernemers. Dat zie je nog steeds terug”, legt Wilbert van Saane uit. Wilbert werkt namens Kerk in Actie op een universiteit in Beiroet. Hij leidt predikanten op die vervolgens overal in het Midden-Oosten aan de slag gaan. Wilbert woont al dertien jaar in Libanon, samen met zijn vrouw Rima en hun twee kinderen.
Spanningen
Helaas kent Bourj Hammoud ook een andere kant. Als je goed kijkt, valt het je op dat veel winkels en werkplaatsen dicht zijn. Hun rolluiken zijn al maanden- en soms zelfs jarenlang gesloten. De economische situatie in Libanon is dramatisch. De Libanese munt heeft nog maar 8 procent van zijn oorspronkelijke waarde. Veel ondernemers moesten hun zaak sluiten. De armoede in de wijk is groot en wordt steeds schrijnender. Kinderen stoppen voortijdig met school om te gaan werken en zo het gezinsinkomen aan te vullen. Gezinnen hebben vaak niet meer dan een woonkamer en één of twee slaapkamers tot hun beschikking.
Ook zijn er in het overvolle Bourj Hammoud spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen. “Armeniërs hebben het gevoel dat de wijk van hen is, maar ook Libanezen en Syrische vluchtelingen maken er aanspraak op. Met allerlei symbolen markeren groepen hun eigen leefgebied: christenen hangen kruisen tussen de elektriciteitskabels, moslims foto’s van hun leiders, en weer andere groepen vlaggen van een politieke partij. Het maakt de sfeer soms agressief”, merkt Wilbert.
Veilige plek
Alsof deze wijk letterlijk wel wat vrolijkheid kan gebruiken, staat er midden in de wijk het knalgeel geverfde Manaracentrum. Met steun van Kerk in Actie biedt dit project van Youth for Christ een veilige plek aan de jongeren van Bourj Hammoud.
Directeur Maher El Hajj opende het jongerencentrum in 2017. Hij onderzocht waar de jongeren het meest behoefte aan hadden. “Dat was onderwijs”, vertelt hij. “Veel jongeren stoppen rond hun 14e met school omdat ze moeten gaan werken of omdat ze hun motivatie verliezen. Ze denken: wat heeft het voor zin om een opleiding te doen als je toch geen baan kunt vinden? Wij motiveren hen en geven huiswerkbegeleiding en examentraining. Met succes: jongeren blijven daardoor hun opleiding volgen. Sinds kort bieden we ook vaktrainingen. Bij ondernemers in de wijk kunnen jongeren stage lopen en zelfs een baan vinden.”
Een tweede behoefte waarin het Manaracentrum voorziet, is psychische steun. Maher: “Er wonen hier veel vluchtelingen. Zij zijn getraumatiseerd door wat ze in hun land en tijdens hun vlucht hebben meegemaakt. In de wijk komt ook veel huiselijk geweld voor. Onze sociaal werkers helpen de jongeren om met hun angsten en frustraties om te gaan. Ook ouders worden hierbij betrokken.” In het centrum is ook alle ruimte voor ontspanning. Je kunt er biljarten, tafelvoetballen of gewoon lekker kletsen.
Verzoening
“In het Manaracentrum is iedereen welkom”, aldus Maher. “Het maakt niet uit of je moslim bent of christen, vluchteling of Libanees. Het mooie is dat het centrum voor eenheid zorgt. In de wijk zijn veel onderlinge spanningen, en dat merkten we hier in eerste instantie ook. We moesten in het begin zelfs een beveiliger inhuren. We zijn toen gestart met een verzoeningsprogramma om jongeren te leren hoe je met haat en bitterheid kunt omgaan. Ze zijn daardoor veranderd en trekken nu samen op in projecten om de buurt te verbeteren.”
Er komen zo’n achthonderd tot duizend jongeren per jaar naar het Manaracentrum. Het is de enige plek in Bourj Hammoud waar ze naartoe kunnen voor onderwijs, psychische hulp en ontspanning, er is niets vergelijkbaars. De jongeren voelen zich er thuis en ook hun ouders zijn er blij mee.
Dat het centrum openlijk een christelijke identiteit heeft, maakt niemand wat uit, ook moslimouders niet. Ze merken hoe zorgzaam en liefdevol de medewerkers zijn en zien hun kinderen opleven. Het Manaracentrum geeft jongeren hoop door te laten zien hoe je van betekenis kunt zijn, ook op een plek waar de toekomst onzeker is.
De 18-jarige Mukhtar kan daarover meepraten. Hij kwam getraumatiseerd uit Syrië naar Libanon en zit nu in de examenklas van de middelbare school. “Het Manaracentrum heeft mij veranderd. Ik heb hier geleerd hoe ik een goed mens kan zijn en met passie kan leven. Ik zou zelf graag ooit zo’n centrum willen opzetten, om jongeren in moeilijke omstandigheden een steuntje in de rug te geven.”
Vast mee!
Doe ook mee met de vastenactie van Kerk in Actie tijdens de Veertigdagentijd. Door veertig dagen lang iets te doen of juist te laten, spaar je geld uit. Met de opbrengst steun je het Manaracentrum. Je bepaalt zelf wanneer je begint met de actie. Doe mee via kerkinactie.nl/vasten.
Lees hoe Hamdan een tweede thuis vond bij het Manaracentrum:
Foto: Gregory Kojageuzian
