Twee generaties, samen in de kerk. In deze rubriek stellen een jonger en een ouder gemeentelid elkaar pittige vragen uit het spel 'Tafelgesprekken'. Over God, het doel van je leven, toekomst, samenleving en meer.
Hij is een eind in de tachtig, maar dat is voor Karel Eykman geen reden om te twijfelen over een tweegesprek voor Petrus. ‘Nee zeggen’ is sowieso nooit zijn sterkste kant geweest. “Ik zou op mijn leeftijd niet meer zo vreselijk mijn best moeten doen om nóg meer succesvolle gedichten of boeken te schrijven. Maar ik vind het moeilijk om opdrachten af te slaan.”
Kindertjes
Zijn meest recente ‘opdracht’ is het boek Wat geloof jij eigenlijk?, dat Eykman schreef ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van het PC GVO (zie kader). De Protestantse Gemeente De Ontmoeting in Zaandijk gebruikt het boek voor een serie kerkdiensten met jonge tieners, waaronder Salomé. In de diensten komen de acht thema’s uit het boek aan de orde, waaronder ‘geloven in de ander’ en ‘geloven in grote woorden’.
Eykman: ‘Ik wil kinderen helpen om erachter te komen wat ze zelf geloven’
Eykman: “Vaak wordt gezegd: woorden als rechtvaardigheid, hoop en liefde zijn voor grote mensen in de kerk heel belangrijk, maar daar zijn die kindertjes nog niet aan toe. Oh nee? Als jij je in de klas vreselijk kwaad maakt over een kind dat gepest wordt terwijl er niets aan gedaan wordt, dan geloof je in gerechtigheid. Als je heel erg verliefd wordt, geloof je in liefde. En als je tegen de verdrukking in hoopt dat het toch weer goed komt, dan geloof je in hoop.”
Met het boek wil hij “kinderen helpen om erachter te komen wat ze zelf precies geloven”, zegt hij. “Die grote woorden zouden iets te maken kunnen hebben met God. Maar dat hoeft niet. Mijn boodschap is niet: zo zit het.”
Salomé Hoeksema (12) en Karel Eykman (84) kennen elkaar uit gemeente De Ontmoeting in Zaandijk, waar de schrijver en theoloog meewerkt aan een project rondom zijn nieuwste boek. Hij woont met zijn vrouw in Amsterdam. Salomé gaat in Zaandam naar de brugklas van het VWO.
Verliefd
Tijd voor de gesprekskaarten. Beiden kiezen een vraag uit die ze de ander willen stellen. Eykman trapt af. “Wat heb je afgelopen jaar over jezelf geleerd?” vraagt hij Salomé. “Nou, ik heb bedacht dat ik later misschien rechercheur wil worden”, reageert ze gelijk. “Ik houd wel van spanning en van sportieve dingen. En ik vind het leuk om boeken te lezen over moorden die opgelost worden.”
Het doet Eykman terugdenken aan zijn eigen schooltijd. “Ik was pas zestien toen ik ontdekte dat ik wilde schrijven. Dat kwam zo: ik was verliefd, maar ik wist niet hoe ik haar moest bereiken. Toen ging ik gedichten voor de schoolkrant schrijven, in de hoop dat zij die zou lezen en dan naar mij zou kijken.” Met een guitige blik: “Dat gebeurde ook, maar ik was te verlegen om het ‘aan’ te maken ...” “De schoolkrant?” reageert Salomé. “Wij hebben gewoon een Instagram-account!”
Iets van God
Ze pakt het kaartje met haar eigen vraag. “Stel dat God bestaat, ziet u God dan als kracht of als persoon?” vraagt ze Eykman. “Als kracht”, antwoordt die gedecideerd. “Ik geloof dat je God kunt ontmoeten in iets dat van binnenuit bij mensen ontstaat. In gerechtigheid, vergeving. Alleen door in mensen te geloven, kan ik iets van God begrijpen.”
Salomé: “Ik zie God ook wel als kracht, iets dat je aanspoort. Dat gebeurde denk ik ook bij Black Lives Matter. Ik vond het tof dat mensen de stap durfden te zetten om met z’n allen tegen racisme in te gaan.” “Ja, dat begon goed”, reageert Eykman. “Maar ik vind het wel spannend wat er in Amerika allemaal gebeurt. Daar zou zomaar een burgeroorlog kunnen ontstaan, met al die kwaaie mensen.” Salomé knikt. “Ik vind het maar een beetje eng.”
Niet hopeloos
“En toch geloof ik niet in hopeloosheid”, vervolgt Eykman. “Er zijn altijd tegenkrachten. Alleen verliezen die het soms tijdelijk, zoals je ziet bij het milieu. Sommige mensen zeggen over zonne- en windenergie: dat wordt toch niks. Maar dat is een soort fatalisme.”
“Ik hoop echt dat het beter zal gaan met het milieu”, reageert Salomé. “Als we zo doorgaan, gaan we er allemaal aan. Mensen vinden geld en luxe belangrijker dan het milieu, dat vind ik heel erg. Ik hoop dat er een grote groep mensen komt die zegt: we moeten dit zo snel mogelijk oplossen.”
Salomé: ‘Voor mijn generatie is het milieu écht heel belangrijk’
Eykman heeft daar wel vertrouwen in. “Ouderen die over die demonstratie op het Malieveld zeiden: ‘Die jongeren willen alleen maar een vrije dag’, weten niet waar ze het over hebben.” Salomé: “Dan word je weggezet als dom en spijbelend. Maar voor mijn generatie is dit écht heel belangrijk.”
Het boek Wat geloof jij eigenlijk? verschijnt ter ere van het 10-jarig jubileum van het PC GVO, dat protestants-christelijk vormingsonderwijs verzorgt op openbare scholen. Jong Protestant maakte samen met uitgeverij Kwintessens en het PC GVO (les)suggesties bij het boek.
