'Van harte welkom bij Cinema Gouda. We zijn blij u weer te zien.'
Deze vriendelijke tekst verscheen op het bioscoopdoek. Wij waren zeker ook blij om daar weer te zijn. Het was lang geleden. Te lang.
Dit keer was mijn vrouw Mirjam mee. Dat gebeurt niet vaak. Onze filmsmaak is in de loop van de jaren steeds meer gaan verschillen. Zij kijkt ook liever naar Omroep Max. Ik ga hier verder niet op in, maar ik was verheugd dat ze mee was. Uiteindelijk is het toch het leukst om samen een film te bekijken en daarna er nog eens over door te bomen.
Mirjam had wel een paar hobbels over gemoeten, want het betrof een oorlogsfilm, die - logischerwijze - niet vrij was van het nodige geweld. Maar omdat de recensies in de krant unaniem lovend waren en omdat het hier een vergeten slag uit de Tweede Wereldoorlog betrof, had ze die hobbels genomen.
Het betrof dus 'De Slag om de Schelde'. Er zijn vele oorlogsfilms gemaakt over de Invasie in Normandië, het Ardennenoffensief, de Slag om Arnhem, de strijd in Rusland en de oorlog met de Japanners in het Oosten, maar de strijd om de rivier de Schelde - een zeer belangrijke toevoer voor de Geallieerden in hun offensief tegen de Duitsers in 1944 - was nog niet verfilmd. Aan die leemte is dus nu een einde gekomen. En hoe! 'De Slag om de Schelde' is een grootse film.
Het is ook een film in de traditie van 'De Langste Dag' en 'Een Brug Te Ver'. Ik doel op de insteek met verschillende verhaallijnen. Zo ook in 'De Slag om de Schelde'. Daar is in de eerste plaats het gezin van dokter Visser in Middelburg. Zijn kinderen Dirk en Teuntje raken in het verzet. De laatste eigenlijk meer toevallig. Deze rol wordt zeer goed vertolkt door de jonge Susan Radder.
Aan het Oostfront vecht de Nederlander Van Staveren met de Duitsers mee. Hij raakt gewond en vooral getraumatiseerd, en wordt uiteindelijk verplaatst naar Middelburg.
En daar is Will, die met een glider richting Arnhem vliegt, maar door luchtafweergeschut boven Zeeland wordt neergehaald. Dit is trouwens geweldig gefilmd vanuit de cockpit - om het maar clichématig uit te drukken: on-Nederlands goed. Will komt dus met vier anderen in vijandelijk gebied terecht. Dit leidt tot zeer spannende scènes.
Uiteindelijk komen deze drie lijnen aan het eind van de film op een ontroerende wijze samen.
Wat maakt 'De Slag om de Schelde' nu zo goed?
a) Dit meervoudige script dus.
b) De vormgeving. Je kunt echt zien dat er een flink budget was. De gevechtsscènes zijn van een zelfde kwaliteit als 'Saving Private Ryan' en de serie 'Band of Brothers'. Een extra vermelding mag het geluid krijgen. Oké, we zaten in een zaal met Atmos Dolby. Dat scheelt natuurlijk. Maar de kogels vlogen ons bijna letterlijk om de oren.
c) De diepgang. In klassieke oorlogsfilms als 'De Langste Dag' en 'Een Brug Te Ver' is het heel zwart-wit: de Duitsers zijn slecht en de geallieerden goed. In deze film is het veel menselijker. Oorlog haalt het slechtste in mensen naar boven - voor welke vlag ze ook strijden - maar ook onverwachte goede kanten. Prachtig is dit te zien bij Van Staveren en Bill.
Heb ik dan helemaal geen kritiek? O jawel: soms gaat het te snel. De geallieerden schakelen wel heel snel over van het ene naar het andere plan én voeren dat uit. Daar zit amper tijd tussen. En Bill gaat gelijk weer mee met de nieuwe missie, alsof hij niet kapot is van de vorige. En ook Teuntje schakelt wel heel snel door na diverse persoonlijke drama's. We zien daarbij weinig van haar binnenkant. Dat is jammer. En ten slotte: het Zeeuws dat in de film gesproken wordt, doet vaak wel heel koddig aan. Ik ben benieuwd wat echte Zeeuwen daarvan vinden.
Maar deze kritiek is toch niet meer dan wat kruimels van een Zeeuwse bolus. Nee, 'De Slag om de Schelde' is een ijzersterke en adembenemende oorlogsfilm, misschien wel de beste die er ooit in Nederland is gemaakt. Ik zou ook niet wachten tot hij door de EO op tv wordt uitgezonden of gestreamd gaat worden op Netflix. Zo'n film moet je gewoon nu zien op het grote doek, met goed geluid. Punt.
Bekijk hier de trailer van De Slag om de Schelde:
Bekijk ook:
