Laat jij tijdens het WK Voetbal in Qatar demonstratief de televisie uit? Mijn zegen heb je. Zal het, op gevoelens van eigen goedkeuring na, daadwerkelijk iets aan de situatie in Qatar veranderen? Natuurlijk niet. De grootste fout inzake het WK in Qatar (waar bij de bouw van verschillende stadions mensenrechten flagrant werden geschonden) zit niet in het toernooi zelf of in het kijken ervan. Het zat in de toewijzing door voetbalbond FIFA aan Qatar. En dat dateert alweer van 12 jaar geleden. Daar en toen hadden de voetbalbonden, mensenrechtenorganisaties en de politiek kritischer moeten optreden. Maar ja: geld hè?
Ik ga zeker kijken
Ga ik kijken naar het WK in Qatar? Zeker wel. Ik ben een hartstochtelijk voetballiefhebber. En de laatste keer dat we als Nederland meededen aan dit eindtoernooi was in 2014. Het WK is, naast een commercieel gedrocht (dat geef ik gelijk toe) namelijk ook het hoogste vierjaarlijkse podium waar de beste voetballers ter wereld hun krachten meten. Wedstrijden kunnen tegenvallen, ik zal me groen en geel ergeren aan kansloze reclames en merchandise. En een voetbaltoernooi in de winter vind ook ik een no-go. Maar in sportief en voetballend opzicht kent het toernooi geen gelijke. En aan het eind wint altijd het beste team.
Kromme tenen
Zit ik dan nergens tijdens het toernooi met kromme tenen? Tuurlijk wel. Nationale en Europese competities worden stilgelegd om dit toernooi in de wintermaanden af te kunnen werken. Anders is het in een woestijnland als Qatar überhaupt veel te heet om te sporten. En ook ik weet dat het qua mensenrechten en arbeidsomstandigheden in het gastland om te huilen is. Getuige de meer dan 6500(!) doden tijdens de voorbereidingen. Een toernooi dus dat vanaf de eerste aftrap zwartomrand zal zijn.
Wie niet moeten gaan
De laatste maanden (en in mijn optiek dus 12 jaar te laat) buitelen politici en organisaties over elkaar heen om wat van Qatar ‘te vinden’. Voetballers zouden niet moeten gaan, Nederlandse ministers moeten niet gaan, en de koning moet al helemaal niet gaan. En als ze het dan in hun botte harses halen om wél te gaan, dan moeten ze spelen met speciale shirts of armbanden. Bovendien moeten ze tussen de wedstrijden door een bezoek brengen aan haveloze arbeiderswijken. En natuurlijk aan iedere Qatarese vertegenwoordiger laten weten dat het een schande is dat ze in dat mensonwaardige oord aan het voetballen zijn. Dan geschiedt er weliswaar onrecht, maar hebben ‘wij’ er alles aan gedaan om ertegen op te treden. Aan ons ligt het niet. Respect!
Doe wat in je vermogen ligt, op je eigen tijd en plaats, en in alle bescheidenheid
Makkelijk scoren
Vergeef me zeer, maar moralisme met het geheven vingertje zal de wereld niet beter maken. Een snelle mening via sociale media evenmin. Dat is makkelijk scoren voor de bühne, maar ik zie geen visie of een duurzame oplossing voor ingewikkelde vraagstukken. Dat fenomeen vind je ook in de Bijbel terug. “Armen zullen er altijd zijn”, zegt Jezus, “maar Ik zal niet altijd bij jullie zijn.” Die tekst klinkt fatalistisch: alsof je er zelf geen invloed op hebt. Maar Jezus roept hier vooral op om je niet achter je eigen moraal te verschuilen. Doe simpelweg wat in je vermogen ligt, op je eigen tijd en plaats, en in alle bescheidenheid. Als de hele discussie rond het WK in Qatar iets goed heeft gebracht, dan is het dat de blik van de wereld scherp gericht is op de misstanden en mensenrechtenschendingen in het land.
Laat het WK een podium zijn
Om de problemen achter dit toernooi in Qatar écht aan te pakken, zul je een langere adem moeten hebben. Dat betekent dus niet simpelweg met je armen over elkaar zitten tijdens de wedstrijden van Oranje. Of vanaf je hoekbank een tweet of een hashtag de wereld in slingeren. Goed voor het ego en goed voor de likes (duimpje omhoog!).
Maar dit is geen visie of toekomstperspectief over hoe we dit in de toekomst kunnen voorkomen. En misschien niet iets om over te laten aan professionele voetballers of sportkoepels. In dat licht vind ik het ook verkeerd om bijvoorbeeld Rusland van grote sporttoernooien als het WK te weren. Atleten of ploegen hoeven van mij niet gestraft te worden voor de politieke keuzes van hun land. Dat je sport en politiek kunt scheiden is een illusie. Laat grote sportevenementen zoals het WK in dat geval een podium zijn waar ook de grote sociale vraagstukken mondiaal aan bod komen.
Tekst: Sjoerd Muller | Beeld: https://historyofsoccer.info/
