Kom, ga mee, geef ieder een hand
Samen bouwen aan een nieuw land
Het rijk van God ligt diep in je hart
Vandaag begint een nieuwe start
Aan deze woorden uit het lied ‘Kom, ga mee’ moest ik denken toen ik het verzoek kreeg om mee te werken aan de kalender van de Protestantse Kerk voor de Veertigdagentijd. In deze periode denken wij aan de lijdensweg die Jezus heeft afgelegd. We worden dan stilgezet bij het Joodse volk, waaruit Jezus voortkwam. En bij de verbondenheid met dit volk, dat op weg naar het beloofde land veertig jaar door de woestijn moest trekken.
Jezus was door en door Joods. Dat vergeten wij nog weleens in onze christendommelijkheid. Die vergeetachtigheid leidde tot kruistochten, pogroms en de Holocaust. In het boek Christelijke theologie na Auschwitz beschrijft Hans Jansen dat Himmler, de rechterhand van Hitler, ooit zelfs kernachtig zei: “Wij maken af wat de kerk niet heeft voltooid.”
Jacob Revius schreef in het gedicht ‘Hij droeg onze smarten’ (1630):
’t En zijn de Joden niet, Heer Jesu, die u kruisten,
noch die verraderlijk u togen voor ’t gericht,
noch die versmadelijk u spogen in ’t gezicht (...)
Wij allen, mensen door alle eeuwen heen, kruisigen Christus.
Toch worden we uitgenodigd om op weg te gaan. We hoeven ons niet gedeisd te houden, met schaamrood op de kaken. Nee, integendeel: ‘Kom, ga mee!’ Wij mogen geloven in een goddelijke werkelijkheid die niet terugziet, maar juist vooruitkijkt.
En dat is omdat Jezus voor ons allen – dus voor jood, moslim, hindoe, boeddhist, christen of niet-gelovige – de verpersoonlijking is van de mens die God bedoeld heeft. Jezus is het teken dat God ons niet aanspreekt op wat geweest is, maar kijkt naar wat komen gaat. Dat heet genade.
Jezus zegt tegen ons allemaal: “Kom, ga mee.” Ga mee op weg. En op weg gaan met Jezus houdt in dat we ons leven afstemmen op wat ten diepste met het menselijk leven bedoeld is.
Daarmee raken we aan de kern van ons bestaan: leven met het oog op de ander. In het mooie woord ‘altruïsme’ zit het Latijnse woord alter. Dat betekent ‘de ander’. Wie het leven van Jezus overziet, komt tot de conclusie dat Hij er alleen was voor de ander. In de Bijbel struikel je over voorbeelden hiervan.
Zó is de schepping bedoeld: leven met het oog op de ander. Het leven dat ons leert om van onszelf af te zien. Het leven dat gericht is op respect. Dat wars is van wraak, vooringenomenheid en liefdeloosheid, maar wortelt in barmhartigheid en liefde.
Wanneer we dat toch eens met elkaar hadden verstaan, was het nooit tot zo’n explosie van geweld gekomen in het Midden-Oosten en in Oekraïne, of in welk ander land ter wereld ook.
“Ga mee”, zegt Jezus. Ga mee op weg naar een wereld waarin gerechtigheid woont, waarin een einde komt aan alle verschrikkelijke vormen van discriminatie. Dat betekent de weg van liefde, belangeloosheid en zelfverloochening. Christus volgen betekent de kruisweg gaan. Maar die weg loopt niet uit op de dood, maar op het nieuwe leven. Ga je mee?
Rob Visser is emeritus predikant in Vuren. Hij heeft meegewerkt aan de veertigdagentijdkalender.
