Cd David Lang, 'The Writings - If I am silent', Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss, Pentatone
Wanneer er werk van de Amerikaanse componist David Lang klinkt, zijn er twee reacties te horen. De eerste is er een van groot enthousiasme over deze prachtige, betekenisvolle minimal music. De tweede is er een van intense verveling vanwege ontzettend saaie muziek die eindeloos dooremmert. U begrijpt dat ik tot de eerste categorie hoor, die van de enthousiaste en geraakte luisteraar.
De eerste keer dat ik de naam van David Lang tegenkwam was toen ik naar de prachtige film 'La Grande Bellezza' van Paolo Sorrentino keek. Een film over de ondergang van de Italiaanse cultuur en in het bijzonder de stad Rome. Een film met veel muziek, van Italiaanse platte maar o zo lekkere disco tot prachtig klassiek werk, onder andere van David Lang. Ik werd getroffen door zijn twee composities in de film: ‘I lie’ en ‘World to come’. Muziek met een transcendente onderstroom.
Prijzen
David Lang werd geboren in 1957 en studeerde in de VS aan onder andere Yale, waar hij ook promoveerde en sinds 2008 docent is. Hij is een enorm productieve componist. Zo componeerde hij oratoria, koorwerken, liederen, kamermuziek, filmmuziek en muziek voor verschillende instrumenten. Lang is diverse keren onderscheiden met prestigieuze prijzen. In 2008 ontving hij de Pulitzerprijs voor muziek. Zijn werk wordt door toporkesten en -ensembles uitgevoerd. Ook door het Kronoskwartet, een Amerikaans kwartet uit San Francisco dat regelmatig in Nederland optreedt. Over zichzelf zegt Lang dat hij een post-minimalist is. Wat dat precies betekent is lastig te duiden. Je kunt Lang in ieder geval scharen onder de componisten van minimal music van de tweede of de derde generatie.
Goed ontvangen
Onlangs heeft Cappella Amsterdam onder leiding van Daniel Reuss, een geweldig ensemble met dito dirigent, een cd uitgebracht met zes composities van David Lang. 'The writings – if I am silent' bevat teksten uit het Oude Testament, uit de boeken Prediker, Ester, Hooglied, Ruth en Klaagliederen, om bij het laatste werk weer terug te komen bij Prediker. Die terugkeer is mooi geïllustreerd door de titel ‘Again’: nog een keer. Het zijn teksten die passen bij Joodse feestdagen. De opdracht om deze teksten te schrijven kreeg Lang van Carnegie Hall in New York en van het Nederlands Kamerkoor. Het zal niet verbazen dat het werk van Lang in Nederland goed ontvangen wordt. Wij houden van minimal music, denk ook aan de populariteit van componisten als Arvo Pärt en Philip Glass. Bovendien zijn er in Nederland meerdere ensembles en koren die graag minimal music uitvoeren en dat heel goed kunnen.
Ester en Haman
De zes werken op deze cd zijn bijzonder. Er klinken meditatieve klanken, teksten en melodietjes worden herhaald zoals dat hoort in minimal music. Daarmee roepen de werken een andere wereld tevoorschijn. ‘If I am silent’, het titelwerk, gaat over Ester. De tekst is gebaseerd op Ester 4,14. Mordechai, de pleegvader van koningin Ester, dringt er bij haar op aan om bij haar echtgenoot, de koning, te spreken over de plannen van Haman om alle Joden om te brengen. Hij zegt: ‘Als jij nu zwijgt, nu het moment daar is, komt er van een andere kant wel uitkomst en redding voor de Joden. Maar jij en je vaders familie komen dan om. Wie weet ben je juist koningin geworden met het oog op een tijd als deze.’ Na dit gesprek gaat Ester het gesprek met haar echtgenoot de koning aan, de kwade plannen van Haman worden verijdeld, de Joden zijn gered.
Spreek je uit
Het werk van Lang neemt je mee in de urgentie die uit de tekst spreekt. De urgentie om je uit te spreken als er onrecht is. Het doet direct denken aan de huidige tijd. Spreek ik mij uit en doe ik iets als het gaat om de oorlog in Oekraïne, het klimaat? Als ik stil blijf, wat laat ik dan na? Mooi als muziek dat soort vragen oproept. Het eerste en het laatste werk op de cd is gebaseerd op Prediker, in ‘Again’ hoor je de herhaling die in het leven plaatsvindt. Iets van het vermoeiende daarvan is terug te vinden in deze compositie.
Again
David Lang heeft met deze composities een waardevolle bijdrage geleverd aan de moderne, religieuze muziek, muziek van een zeer hoog niveau die tegelijkertijd zeer toegankelijk is. Bij mij staat deze cd voorlopig op repeat, of beter gezegd op ‘again.’
