(scroll naar beneden voor de toelichting bij dit lied)
De wijze woorden en het groot vertoon,
de goede sier van goede werken,
de ijdelheden op hun pauwentroon,
de luchtkastelen van de sterken:
al wat hoog staat aangeschreven
zal Gods woord niet overleven;
Hij wiens kracht in onze zwakheid woont
beschaamt de ogen van de sterken.
Zijn woord wil deze wereld omgekeerd:
dat lachen zullen zij die wenen,
dat wonen zal wie hier geen woonplaats heeft,
dat dorst en honger zijn verdwenen –
de onvruchtbare zal vruchtbaar zijn,
die geen vader was, zal vader zijn;
mensen zullen andere mensen zijn,
de bierkaai wordt een stad van vrede.
Wie denken durft, dat deze droom het houdt,
een vlam die kwijnt maar niet zal doven,
wie zich aan deze dwaasheid toevertrouwt,
al komt de onderste steen boven:
die zal kreunen onder zorgen,
die zal vechten in ’t verborgen,
die zal waken tot de morgen dauwt –
die zal zijn ogen niet geloven.
Tekst: Huub Oosterhuis
---
Toegelicht: De wijze woorden en het groot vertoon
(door dr. Oane Reitsma, predikant van de Protestantse Gemeente Enschede)
De wereld omgekeerd
Als ondertitel is aan dit lied van Huub Oosterhuis (uit 1973) ‘De wereld omgekeerd’ meegegeven. En dat is niet verwonderlijk. Het drukt uit wat we bijvoorbeeld in de Lofzang van Maria zien - machtigen worden van de troon gestoten en kleine mensen verhoogd (Luc. 1:52) - of in het protest van de oudtestamentische profeten die opstaan tegen de heersende sociale orde, een niet onbekend thema bij Oosterhuis. Alles wat in de wereld hoog staat aangeschreven, het goed doet met zijn grote vertoon en goede sier maakt, zal Gods woord niet overleven, met heel subtiel het woordje ‘niet’ op de hoogste toon van de hele melodie. Dat woordje maakt het verschil. Want Gods kracht woont in de zachte krachten, ‘in onze zwakheid’. Een les in nederigheid.
Woord en woorden
Dat ‘Woord’, dat tegenover ‘de woorden van de wereld’ wordt geplaatst, zet eigenlijk de wereld zoals wij die vaak kennen, op zijn kop. Wij zien hier de zaligsprekingen uit de Bergrede (Mat. 5) of juist lijdenden uit de werken van barmhartigheid (Mat. 25) terugkomen: de hongerigen en dorstigen; en Psalm 113: de vruchtbare zal vruchtbaar zijn. De eersten de laatsten, alles keert zich om, samengevat: ‘mensen zullen andere mensen zijn’. Ontelbare bijbelteksten klinken in enkele woorden of tussen de regels door mee. Een prachtig beeld is dat van de bierkaai, waar niet tegen te vechten is, wat een hopeloze zaak is – zelfs die wordt een stad van vrede.
Hoe komen we daar?
Het derde couplet beschrijft de weg waarlangs die droom waarheid zal worden. Zij wordt waarheid bij de mensen die stug doorzetten met hun geloof en profetische hoop. Die mens, die moet kreunen, vechten en wakker blijven in de nacht, die gaat diep gebukt. Niet de vrolijke opgewekte wiens leven over rozen gaat, maar juist degene die met alle moeite en tegenstand de vlam brandende houdt, die zal uiteindelijk zijn ogen niet geloven. Hier klinken de drie dagen van Pasen door.
Goede werken
En de goede werken dan, die wij aan anderen doen? Tellen die nog mee? De goede werken mogen er wel zijn, maar men moet zich er niet op laten voorstaan, er niet mee pronken als pauwen met hun veren. Die doe je in het verborgene, de linkerhand weet niet wat de rechter doet (Mat. 6:3). Zo draait het niet om het ik, maar komen wij samen verder op de weg naar die stad waar de onderste steen boven komt: sociale gerechtigheid.
Dit lied werd gezongen in de laatste aflevering van 'Petrus in het land' (8 mei, KRO-NCRV), vanuit de Kleine Kerk in Veere. Bekijk of lees ook de overdenking van ds. Jouke Droogsma:
