'Een zondagssteek houdt geen week', is een oud, maar typisch protestants gezegde. Maar niet iedereen maakt zich daar even druk over. In de ene gemeente wordt gewaarschuwd tegen noeste arbeid op de rustdag. In de andere kerk komt dit amper ter sprake.
Het idee van een wekelijkse rustdag komt uit het scheppingsverhaal in het tweede hoofdstuk van het bijbelboek Genesis en de Tien Geboden (Exodus 20). Hierin geeft God de mens de opdracht om van de zevende dag in de week een heilige dag te maken en rust te nemen - zelf rust Hij ook op die dag.
Uittocht
In het bijbelboek Deuteronomium, over de bevrijding van het volk Israël uit Egypte, vertelt bovendien dat de Israëlieten voortaan op de sabbat (rustdag) God ook eren en danken dat ze weer vrij zijn, dat ze rust kunnen nemen én dat ze hun eigen geloof weer kunnen uiten.
Discussie
De eerste christengemeenten, waarover gelezen kan worden in het Nieuwe Testament, nemen het principe van een gewijde rustdag over. Zij hebben er aanvankelijk wel discussie over: is de sabbat iets voor joden, of moeten zij zich er als niet-joden ook aan houden?
Ze concluderen dat ze de rustdag wel in ere willen houden, maar dan op de zondag, omdat Christus op de eerste dag van de week was opgestaan. Ook willen ze er geen vastomlijnde vorm voor kiezen met allerlei regeltjes, zoals de Farizeeën die voor de joden hadden gecreëerd. Het moet vooral een gewijde en bijzondere dag worden om God te eren en rust te nemen.
In 321 stelt keizer Constantijn de zondag in als verplichte rustdag. Dit om de christelijke zondagsrust te bevorderen in de hele samenleving. Zestig jaar later wordt er met een vergadering in Thessaloniki besloten dat ook slaven vrij zijn op de zondag.
Ontspanning
Hoe de rustdag eruit ziet, daarover verschillen de meningen al eeuwen. Ontspannende uitstapjes of activiteiten op de zondag bijvoorbeeld zijn al eeuwenlang een discussiepunt. Tijdens de Dordtse synode in 1618 klagen deelnemers al over activiteiten op de rustdag.
Vandaag de dag kan de discussie nog steeds oplaaien. Sommige protestanten hebben er geen moeite mee om op zondag te werken, studeren of leuke uitstapjes te maken, anderen vinden dat alleen noodzakelijk werk (zoals in het ziekenhuis) gedaan mag worden. Zij willen ook niet dat anderen voor hen werken en blijven na de kerkdienst het liefst thuis. En zo leeft ieder het gebod om de zondag in ere te houden, op zijn eigen manier na.
Dit is een artikel in de nieuwe serie #protestants: een serie over verhalen, rituelen, gebruiken en voorwerpen die typisch protestants zijn. Lees meer over dit soort protestantse onderwerpen in de Canon van het Nederlandse protestantisme. Je kunt het boek hier bestellen.
Lees ook:
Tekst: Judith van der Spoel | Foto: Arend-Jan Westerhuis
