Op mijn dagelijkse rondje buiten het dorp zie ik bij de boerderij van boer Hendrik een schaap loslopen. Vast ontsnapt aan het hek, waarachter de overige schapen allemaal wel braaf zijn blijven rondlopen.
Ik zoek in de stallen, maar kan boer Hendrik nergens vinden. Dan herinner ik mij dat ik zojuist de klok van 12 uur heb horen luiden: het is etenstijd. Zomaar verder lopen durf ik niet, wie weet in welke sloot dit schaap zal belanden.
Dus ga ik het achterhuis binnen op zoek naar de woonvertrekken, en even later vind ik het gezin rond de keukentafel aan de warme maaltijd. Nog voor ik iets heb kunnen zeggen, zet Hendrik een stoel naar achter: "Schuif aan Wim, er is genoeg."
Geen gastvrijer volk dan boeren. Ik weet weer waarom ik mij als dominee in een agrarische gemeenschap altijd zo thuis heb gevoeld. Maar mijn vrouw wacht ook met eten, dus ik geef aan dat ik weer verder moet. En vertel over het schaap dat losloopt.
"Geen probleem”, antwoordt Hendrik, die meteen begrijpt om welk schaap het gaat, en rustig door blijft eten. "Dit is een eigenzinnig schaap, het kan voor zichzelf zorgen.” Gerustgesteld verlaat ik de boerderij en vervolg mijn wandeling. Nadenkend over ‘eigenzinnige schapen’.
"Dit is een eigenzinnig schaap, het kan voor zichzelf zorgen.”
Misschien wel de belangrijkste verandering van onze tijd en onze cultuur is dat wij in ons welvarend deel van de westelijke wereld individualisten zijn geworden. Wij hebben geen kudde meer nodig om te overleven, wij kunnen onszelf redden.
Dat geeft ons de vrijheid om eigen keuzes te maken. Wij hoeven ons niet langer te voegen in wat de gemeenschap om ons heen doet en van ons verwacht. Sociale controle maakt plaats voor ruimte om eigen wegen te kiezen.
In onze jaren zijn wij allen een eigenzinnig schaap geworden dat zich aan vaste hekken en hokken weinig gelegen laat liggen. Het kiest de eigen, unieke weg, en bij voorkeur elke keer weer een andere. Komt dat wel goed met ons? Zijn wij eenlingen geworden die zich niet meer voegen, maar enkel kiezen voor zichzelf? Ik weet niet of ons individualisme goed is of slecht. Het is. Het goede nieuws is het vertrouwen van Hendrik: dat wij dan wel eigenzinnig zijn, maar ook voor onszelf kunnen zorgen.
Wel lastig voor de politieke partij, de vakvereniging, het kerkgenootschap en bijna elke organisatie in de samenleving, want hun achterban vervliegt. Mensen ruilen een vaste band met ‘de ene’ in voor een tijdelijke betrokkenheid. Nu eens het een, dan weer het ander.
Misschien is dit vooral voor een kerk even slikken. Kerken denken niet vanuit eenlingen, zij denken vanuit de gemeenschap. Gelovigen vormen samen Gods kudde. Maar ik zie dat niet zo zwaar in. Ook eigenzinnige schapen willen niet zonder elkaar.
Hendriks losgebroken schaap bleef trouwens voor de afrastering heen en weer lopen. Het wilde vooral weer naar binnen.
