Ik had geen idee hoe lang ik er al zat. Het kon 10 minuten zijn maar ook 2 uur. Ik had elk besef van tijd verloren. Maar aan mijn houten kont te voelen, was het waarschijnlijker dat het richting de 2 uur liep. Ik zat in een halfduistere kerk. Er brandden wat kaarsen. De muren hingen vol met iconen en waren uitbundig beschilderd. Nergens een stukje wit te bekennen. Bijbelse personages, evangelisten en allerhande heiligen vormden een bont gezelschap aan de wand. Een wolk van getuigen.
Gospodi pomilloej
Van voor uit de kerk klonk een eindeloze brei aan woorden in beurtzang. Op een melodie die zich vastzuigt in je geheugen. Aanvankelijk spitste ik mijn oren in de hoop iets te kunnen verstaan. Tevergeefs. Ik deinde weliswaar mee op de klanken van het gezang en laafde me aan de geur van wierook, maar ik vond geen houvast. Of toch? Eén zin keerde namelijk keer op keer terug. Als een mantra. ‘Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej …’ En dan nog 83 keer. Of 165 keer, dat kan ook. Ook al verstond ik er niets van, ik kreeg de indruk dat dat een zin was die ertoe deed. Na een eindeloze dienst verliet ik de kerk met een Gospodi pomiloej op mijn lippen.
Weldadige plek
Een scène uit het klooster in Chevetogne. Onlangs bracht ik daar een paar dagen door, samen met een groep medestudenten. Het klooster ligt in een heuvelachtig gebied. Omringd door een gele zee van velden vol boterbloemen. Een weldadige plek. Een handvol monniken viert hier elke dag zowel de Latijnse als de Byzantijnse oosterse liturgie, vanuit een diep verlangen naar eenheid in de kerk. Het Gospodi pomiloej klonk in de Byzantijnse vieringen. Al snel ontdekte ik dat het Slavisch is voor ‘Heer, ontferm U’.
‘Heer, ontferm U’
Heer, ontferm U. Als er iets nodig is om te bidden in deze tijd vol waanzin is het dit wel. Oorlogen waarin het leven van kinderen niet meer heilig is. Heer ontferm U. Leiders die recht en gerechtigheid minachten. Heer ontferm U. Een samenleving waarin zelfdoding doodsoorzaak nummer één is onder jongeren. Heer, ontferm U. Vijftig miljoen slaven wereldwijd. Heer ontferm U. En hier stopt de waanzin niet. Daarom, in het spoor van de monniken van Chevetogne: Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej, Gospodi pomiloej …
