Eindejaar 2011. De Britse band Smith & Burrows zingt ons in hun kerstlied When the Thames Froze nog redelijk opgewerkt het nieuwe jaar in. ‘The years go by so fast, let’s hope the next beats the last.’ Dat was redelijk standaard destijds: de gedachte dat het nieuwe jaar het oude zou overtreffen. Maar inmiddels is er al jarenlang een mensonterende oorlog gaande in Oekraïne, hebben Israël en Gaza de wereld én het Songfestival op scherp gezet, en kiezen wereldleiders anno nu eerder het conflict dan de oplossing. Kortgezegd: de wereld holt achteruit, en we moeten ons voorbereiden op kwade dagen. Vandaar dus, voor het eerst sinds de Koude Oorlog en de dreiging van een kernoorlog begin jaren 60, de roep om een heus noodpakket. Welke spullen heb je nodig om de eerste 72 uur na een ramp fatsoenlijk door te komen?
Wat als?
Met de huis-aan-huis verspreide flyer van de overheid was er ook in huize Muller geen ontkomen meer aan. Waterzuiveringstabletten, kaarsen, lucifers, dekens, een transistorradio met AM-frequenties en genoeg powerbanks om een Tesla op de snelweg te krijgen: alles ligt klaar. Maar zelf ben ik er niet gerust op. Wat als inderdaad de stroom drie dagen uitvalt? Hoe kom ik van de haven in Den Helder naar huis als ik op dat moment te weinig benzine heb? Waar spreken we af als je elkaar niet kunt bereiken? En dan nog iets: hoe gedragen mensen zich als er drie dagen geen stromend water, elektriciteit of, nog erger, geen wifi voorhanden is? Blijft het beschaafd? Helpen we elkaar? Of haalt een noodsituatie het slechtste in de mens naar boven?
Kerk als veldhospitaal
De flyer van de overheid refereert vooral aan spullen in een noodsituatie. Ik verwacht echter meer van mensen op die momenten. Die hoop is niet ongegrond. Toen de orkaan Katrina in 2005 half New Orleans onder water zette, werd het merendeel van de getroffenen gered door hun buren, en niet door hulpdiensten. Dat geeft te denken. Als de nood aan de man komt, ken ik dan mijn buren? Kan ik bij hen terecht of zij bij mij? Ook kerken kunnen in een crisissituatie die rol vervullen (evenals bijvoorbeeld kazernes): een plek in de wijk waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, voor hulp, informatie, steun aan elkaar. Een ideale taak voor de diaconie, dunkt mij. Paus Franciscus omschreef de kerk eens als een veldhospitaal: een plek waar mensen in nood opgelapt worden door elkaar én God te ontmoeten. Hij zag het juist.
