Sommige boeken lees je, en een dag later ben je de clou alweer vergeten. Andere boeken veroveren een plek in je hart. Je kunt ze ademloos voor een derde of vierde keer lezen. Ik heb dat zelf met het boek ‘Ik vond hem in Assisi’. Het is een roman van schrijver Ian Morgan. Het boek gaat over een Amerikaanse voorganger die na een geloofscrisis op pelgrimage gaat in de voetsporen van Franciscus van Assisi. Tijdens zijn reis ontdekt hij een dieper, eerlijk geloof dat ruimte biedt aan twijfel, schoonheid en mysterie. Een zoektocht naar God buiten de gebaande paden.
De hele zaal staat op
In het boek bezoekt de voorganger op een gegeven moment een klassiek concert waar onder andere stukken van zijn favoriete componisten Elgar en Finzi worden gespeeld. Je ziet het plaatje voor je: een prachtige concertzaal die ademloos luistert, de laatste noot die wegsterft … stilte … en dan: applaus. Eerst voorzichtig, dan steeds krachtiger, tot het moment dat de hele zaal opstaat. Een staande ovatie. Alsof de bezoekers niet anders kunnen.
Later diezelfde avond geeft een hoogleraar in de muziek een lezing over het concert. Maar hij begint niet gelijk zelf te vertellen, hij legt de bal bij het publiek en stelt ze een bijzondere vraag. Hij vraagt namelijk niet wát ze van de muziek vonden, maar wat ze tijdens de muziek hebben ervaren. “Vreugde”, zegt iemand. “Dankbaarheid”, roept een ander.
Nadat er zo enkele antwoorden zijn gegeven, zegt de hoogleraar iets dat me keer op keer diep raakt: “Ik ben ervan overtuigd dat we op de top van onze toejuiching een bepaalde grens oversteken – dat we onbewust beginnen te applaudisseren voor een andere werkelijkheid. Voor een artiest die we niet kunnen zien, maar van wie we weten dat Hij er is. We willen de Esthetiek zelf bedanken.”
Groter dan onszelf
Elke keer als ik het boek opnieuw lees, en geloof me, dat is met regelmaat, denk ik: JAAA! Dat is het! Want hoe vaak gebeurt het niet dat muziek, een kunstwerk, of gewoon iets wonderlijks in het leven ons raakt – op een manier die we zelf niet goed kunnen verklaren. Dat ene lied dat je raakt terwijl je er nooit om gevraagd hebt. Een schilderij dat je stil maakt. Of zelfs een simpel landschap waar je ineens door overweldigd wordt. We voelen dan iets wat verder gaat dan esthetiek. Iets wat groter is dan onszelf. Alsof onze ziel zich even uitstrekt naar iets hemels, iets wat we misschien nooit helemaal kunnen grijpen – maar wat we wél herkennen.
Misschien is een staande ovatie wel een soort seculier gebed. Een knik van het hart naar boven. Geen woorden, geen dogma’s, maar: dank U. Voor schoonheid. Voor troost. Voor iets wat ons optilt.
Misschien mogen we in de kerk ook gewoon erkennen hoe kostbaar zulke momenten zijn. Momenten waarin woorden even ontbreken, maar waarin je voelt: dit raakt aan iets heiligs.
Misschien komt ‘verwondering’ wel het dichtste bij ‘aanbidding’.
Dus de volgende keer dat ik rechtop ga staan na een concert, stil word van de natuur, of een boek lees zo prachtig als ‘Ik vond hem in Assisi’, dan klap ik, in stilte, voor Hem.
In december gaat Rokus Maasland met zijn band The Bowery langs theaters in het land met hun kersttour 'Hope is near'. Ze spelen liedjes van hun in november verschenen kerstalbum. Kijk hier voor meer informatie en tickets.
