Met de verkiezingen voor de deur probeer ik niet te veel mee te gaan in de campagnegekte. De grote beloften, persoonlijke aanvallen en ‘strategische stemadviezen op een nieuwe premier’ vliegen je om de oren. In deze overweldigende veelheid verlang ik de laatste tijd steeds meer naar zachtheid. Naar ruimte om elkaar als mensen te zien, in plaats van als concurrenten of vijanden. Sinds wanneer is aardigheid geen deugd meer? En waarom lijkt opkomen voor hen die het minder goed hebben iets om terughoudend over te zijn? Waar zijn de grootste schreeuwers eigenlijk zo bang voor?
De zachte krachten zullen winnen
Terwijl ik daarover mijmerde in de auto kwam een regel van een gedicht in me op. Iets over ‘zachte krachten die zeker zouden winnen’. Thuis zocht ik het op: het bleek een gedicht van Henriette Roland Holst (1869–1952) te zijn. Ik had de woorden eerder gehoord bij Zomergasten, toen voormalig Dichter der Nederlanden Lieke Marsman haar uitzending ermee afsloot. Een paar jaar geleden schreef Wim Beekman er een mooie column over.
De volledige tekst van ‘De Zachte Krachten’ is:
De zachte krachten zullen zeker winnen
in 't eind – dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zo 't zweeg zou alle licht verduistren,
alle warmte zou verstarren vanbinnen.
De machten die de liefde nog omkluistren
zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen,
dan kan de grote zaligheid beginnen
die w' als onze harten aandachtig luistren
in alle tederheden ruisen horen
als in kleine schelpen de grote zee.
Liefde is de zin van 't leven der planeten,
en mense' en diere'. Er is niets wat kan storen
't stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten :
naar volmaakte Liefde stijgt alles mee.
Kiezen voor zachtheid
Henriette Roland Holst schreef dit in 1918, midden in de chaos van de Eerste Wereldoorlog. Terwijl de wereld in puin lag en mensen, net als nu, vooral tegenover elkaar stonden, koos zij ervoor om te schrijven over tederheid, hoop en liefde. Over krachten die niet schreeuwen, maar fluisteren. Over dat wat zwak lijkt, maar juist krachtig en broodnodig blijkt te zijn.
Het is een fluistering die we ook vandaag nodig hebben. Want te midden van geruzie in debatten, botte tweets en wantrouwen naar ‘de ander’, geloof ik dat er nog steeds mensen zijn die durven te kiezen voor zachtheid. Voor aandacht en mildheid: luisterend naar de klanken van hoop. Woorden en daden van hoop bezitten die zachte kracht: ze helpen ons om de rommeligheid vol te houden én perspectief te ontwikkelen. Er ís een andere manier mogelijk. Niet voor niets schreef Roland Holst ‘Liefde’ in de laatste regel met een hoofdletter.
Kies voor medemenselijkheid
Dus, vooruit: toch nog een klein stemadvies van ondergetekende dertiger die halsstarrig blijft geloven dat het anders - zachter - kan. Kies in vredesnaam voor een partij die mensen met minder zekerheden of kansen niet uit het oog verliest. Medemenselijkheid: de uitnodiging om de ander te zien en te kennen als je broeder of zuster - een naaste - hoe verschillend of stom hij of zij ook is, klinkt ook vandaag.
Ik wil geloven dat, los van de verkiezingsuitslag, de zachte krachten op een dag zeker zullen winnen. Kunnen we daar samen op vertrouwen en naar verlangen?
