Als er over een kwetsbaar thema gepraat wordt, is de slechtste reactie daarop: ‘Ach kop op, het valt toch wel mee?!’ En toch hoorde ik deze reactie toen ik een groep kerkgangers vertelde over het studentenpastoraat en het feit dat meer dan de helft van de studenten psychische klachten ervaart door stress en prestatiedruk. ‘Studenten hebben het toch helemaal niet zo lastig? Ik zie ze alleen maar feesten! En gratis blijven wonen bij Hotel Papa&Mama, daar maken ze gemakkelijk gebruik van. Overdreven gedoe is het!’
Deze beeldvorming is gelukkig de uitzondering, maar nog niet helemaal weg. Daarom voel ik mij, als ‘ambassadeur van studenten’ naar de kerk (en andersom!), genoodzaakt om iets te schrijven over nieuwsgierigheid, verbinding en wat studenten ook oudere generaties te bieden hebben.
Choose your battles
Miskennende kortzichtigheid werd bevestigd toen ik een handvol social media-reacties onder een scherp opinieartikel in NRC las van Levi van Dam en Jim van Os over de behoefte aan nuance in het spreken over de mentale gezondheid van jongeren. En dan toch een paar van die kort-door-de-bocht-opmerkingen eronder. Ik moest de neiging onderdrukken om de ‘jongeren zijn aanstellers’-reacties niet te beantwoorden met een ‘OK-Boomer’-meme. Choose your battles Jorn, dacht ik uiteindelijk. Een goed gesprek ontstaat zelden met bekvechten op de socials.
Bewustzijn
Van Dam en Van Os stellen in hun artikel dat jongeren vandaag de dag beter hun gevoelens, uitdagingen en verlangens onder woorden kunnen brengen. “Waar eerdere generaties hun angsten en somberheid verborgen, spreken jongeren daar nu openlijk over. De nieuwe openheid kan overkomen als een toename van mentale ziektes, maar het kan ook gaan om een toename van expressie. Jongeren slaan geen alarm uit paniek, maar uit bewustzijn. Ze weten dat mentale gezondheid erbij hoort, net als lichamelijke gezondheid. Dat is geen crisis; dat is emancipatie. Dat jongeren beter over hun gevoelens kunnen praten, is winst.”
Erkenning
Dit herken ik in mijn dagelijkse ontmoetingen met studenten in Utrecht. Men is op zoek naar authenticiteit, naar een manier van leven die congruent is: een mens uit één geheel, leven vanuit innerlijke waarden, eerlijk naar zichzelf en de ander - ook als het even niet goed gaat. Studenten kunnen vaak goed praten en ze verlangen, net als iedereen die zwaarte ervaart, vooral erkenning. Naar ruimte om de moeite te kunnen luchten, een luisterend oor, aanwezigheid.
Ik geloof niet dat de studenten van vandaag zwakker of gevoeliger zijn dan vroeger. Integendeel, ik denk dat ze weerbaarder, sociaal vaardiger en veerkrachtiger zijn dan andere generaties. En ik ervaar hierin ook een oproep vanuit hen: jongeren die in het verwoorden van hun innerlijke zoektocht, het vallen en opstaan, hun hand uitreiken. Een uitnodiging aan ons - tot welke generatie we ook behoren - om óók te verschijnen, eerlijk te zijn en op te biechten dat ook wij vaak maar wat aankloten.
Liefdevolle nieuwsgierigheid
Laten wij dus ook zelf wat frequenter met onze familieleden, collega’s, vrienden praten over mentale gezondheid. Hoe we in ons vel zitten, wat ons zorgen baart, wat op ons gemoed drukt. Vanuit een oordeelvrije, oprechte interesse naar onszelf én de ander, kan pure verbinding ontstaan.
We hebben allemaal wel een 18 tot 25-jarige in onze omgeving. Vraag hem of haar de komende week eens hoe het gaat, waar hij/zij stress over ervaart en deel wat jij daarin herkent, waar jij je zwaar over voelt. Geen snelle antwoorden, maar erkenning. Geen ‘ach, kop op’, maar ‘ik hoor je’ en ‘we doen het samen’. Deze liefdevolle nieuwsgierigheid kan wel eens de start zijn van een waardevolle ontmoeting!
