“Tijdens een conferentie begon ik mijn gedachten en gevoelens over de miskramen op te schrijven. Alsof ik God vroeg: wat wilt U hiermee? Zulke momenten van bezinning heb ik nodig, elke dag. Vroeg opstaan, koffiezetten, in de Bijbel lezen en mijn gedachten opschrijven – het rustpunt waarmee mijn dag begint. Dat lukt niet altijd, hoor. Maar ik geniet daarvan.”
Intens dankbaar
“Ik ben opgegroeid in de Achterhoek als jongste in een warm, nuchter, gelovig gezin. Met vier oudere broers leerde ik al vroeg om mijn mannetje te staan. Als kind had ik een levendige fantasie, ik speelde graag met poppen, of winkeltje, of doktertje. Af en toe mocht ik bij een broer achter op de motor. Stoer en spannend, daar hield ik ook van.
Na de middelbare school volgde ik in Ede de opleidingen voor sociaalpedagogisch werk en sociaalpedagogische hulpverlening. In die periode ontmoette ik mijn man op een verjaardag van vrienden. In 2008 trouwden we, gingen we in Apeldoorn wonen en werden we lid van de Eben-Haëzerkerk. Twee jaar na ons trouwen kreeg ik een miskraam. Daarna was ik snel weer zwanger van onze zoon, hij is nu 14. Onze dochter, nu 12, werd daarna geboren. We waren intens dankbaar.”
‘Telkens kreeg ik toch weer hoop: het gebeurt vast niet nóg een keer’
Zwart gat
“Bij die eerste miskraam stond ik niet zo lang stil. Ik dacht: oh, jammer. En ik hoopte vooral dat ik snel weer zwanger zou zijn. Maar na mijn dochter kregen we nog zeven miskramen. Elke miskraam was anders, soms met een curettage, soms met veel bloedverlies. De laatste was een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Een heel intense, ellendige ervaring. Het is nooit helemaal helder geworden waarom het elke keer misging.
Na elke miskraam dacht ik: dit nóóit meer. Dan zakte ik in een zwart gat en leefde ik tussen chaos en verdriet. Tot ik me dan toch weer sterker voelde en nieuwe hoop had: het gebeurt vast niet nóg een keer.”
Machteloos
“Er was een tijd dat ik moeilijk kon bidden. Niet omdat ik boos was, maar omdat het verdriet en de vragen te groot waren. Toch voelde ik me nooit alleen. God nam het verdriet niet weg, maar in de pijn was Hij nabij. Ik leerde dat ik niet alles hoef te begrijpen, dat het verdriet er mag zijn en dat ik daarin gedragen word. Het verdriet drukt me niet neer, daar ben ik dankbaar voor. Ik heb geleerd om ermee te leven. Ik heb ook ervaren dat pijn en mooie dingen in het leven naast elkaar kunnen bestaan.
De miskramen voelden soms zo ‘van mij’: ik droeg het leven, ik moest er lichamelijk doorheen. Mijn man ging vaak in de actiestand: hij zorgde buitengewoon goed voor mij en de kinderen. Het ernaast staan voelde voor hem soms wat machteloos. Of beter gezegd: je staat ernaast, maar hoe doe je dat nou goed?
We hebben er altijd open over gepraat met de kinderen. Ze hebben ook een aantal keer meegemaakt dat de ambulance mij ophaalde omdat ik veel bloed verloor. Mijn dochter heeft weleens gezegd: ik wil dat je weer een baby krijgt. Toen legden wij uit: het leven loopt niet altijd zoals je hoopt of verwacht. Soms doet dat pijn, daar mag je verdrietig over zijn. En soms voel je dat verdriet niet, dat is ook oké. Kinderen weten het leven vaak gewoon weer op te pakken.”
‘Ik leerde dat ik niet alles hoef te begrijpen’
Van betekenis
“Op een gegeven moment – ik werkte nog als ambulant begeleider voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel – ben ik me gaan verdiepen in miskraambegeleiding. Ik wilde van betekenis zijn voor mensen die ook verlies ervoeren rond het begin van nieuw leven.
In mijn coachingpraktijk gaat het om alle verlies in de zwangerschap, vanaf het streepje op de zwangerschapstest tot aan de geboorte. Iemand zei eens: ‘O, gelukkig was het pas zeven weken.’ Maar voor mij is elk begin van leven waardevol. Dat lees je ook in Psalm 139: U zag mij vanaf het begin. Als je verlangt naar een kind en het loopt anders, dan is er verlies. Er is leven geweest – heel kort, maar het doet ertoe. De duur van de zwangerschap bepaalt niet hoeveel verdriet je hebt.”
Geen gebruiksaanwijzing
“Vroeger was er bijna geen aandacht voor dit soort verlies. Bij mij in de praktijk komen soms mensen die nog steeds verdriet dragen over een stilgeboorte van tientallen jaren terug. Dat verlies blijft bij je en heeft erkenning nodig.
Vooral rond miskramen hangt veel ongemak en onbegrip. ‘Waarom ben je zo verdrietig?’, hoor je dan. Of: ‘Je kunt in elk geval zwanger worden.’ Als je buik nooit zichtbaar wordt, zien anderen het verdriet vaak niet. Toch is het écht verlies.
‘Anderen zien het verdriet vaak niet, toch is het echt verlies’
Niet iedereen heeft veel moeite met bijvoorbeeld een miskraam, iedereen gaat er anders mee om. Ik heb geen oordeel over wat goed en fout is, er is geen gebruiksaanwijzing. In mijn praktijk sta ik naast mensen, als professional en als ervaringsdeskundige. Samen geven we aandacht aan het stille begin, het stille verlies, en hoe je dit verlies met je mee kunt dragen.
Het is jouw proces, jouw kindje – vanuit die houding ga ik het gesprek aan. Ik ben me er enorm van bewust dat het niet vanzelfsprekend is dat een zwangerschap goed gaat. En ik ben diep dankbaar dat ik van betekenis mag zijn voor mensen die te maken hebben met verlies in de zwangerschap.”
Annemarie schreef voor Petrus een aantal blogs met tips bij een miskraam of stilgeboorte:
