In de zomerse weken na Pinksteren lees ik graag het tweede deel van Lucas’ evangelie, het bijbelboek Handelingen. Liturgisch is dat heel verantwoord; het vertelt immers hoe het evangelie na de pinksterdag met nieuwe kracht de wereld overgaat, ‘tot aan de einden der aarde.’ Zeker de mediterrane sfeer in het tweede deel maakt het bijbelboek geschikt voor zomerse lezing. Het is lekker wegdromen bij Paulus’ reizen langs de zonovergoten toeristenbestemmingen.
De Bijbel als reisgids. In veel bijbels zitten nog landkaartjes die ooit in groot formaat aan het schoolbord hingen: ‘Paulus’ zendingsreizen’. Er hing in mijn herinnering vaak een sfeer van opgewonden succes rond de verhalen: zo is het begonnen, zo verspreidde ‘het christendom’ zich. Paulus’ tocht sloot naadloos aan bij de heldenverhalen van de Gouden Eeuw, de VOC en de ‘ontdekkingsreizen’.
Onze krimpende kerk leert vandaag de dag wat bescheidener naar het verhaal te kijken. Lucas lijkt eerder te vertellen over een bemoedigende rondgang langs kleine groepjes ‘gelovigen’ dan over een zegetocht. Dat is in ieder geval de sfeer in Filippi, een ‘belangrijke stad in dit deel van Macedonië’. Paulus en Timoteüs gaan op de dag van de sabbat naar de rivier omdat ze vermoedden dat daar een gebedsplaats was. Ver van het centrum vinden ze een paar mensen biddend aan de rivieroever.
De scène aan het strand doet me denken aan een warme nazomerzondag aan de Zeeuwse kust. De zee lag vol opblaasbeesten, het strand vol glanzend gebruinde lijven. Langs windschermen, fatboys en bolderkarren waaide de lucht van frituur, bier en zonnebrand. Niet ver van de opgang was achter politielinten een drietal opmerkelijk zwaar geklede dames in de weer. Een groepje kleuters zat aan klaptafels te kleuren. Op een tafel wat folders, limonade en snoep. ‘Kom naar het verteluur. Spelletjes voor jong en oud, drinken, snoep en een spannend bijbelverhaal.’
En ja hoor, op een strandlaken lag een stapel bijbels en een blokfluit. Ik herinner me dat ik een grote bekommernis voelde. Het beeld van de voorbereidende vergadering van de plaatselijke zendingscommissie doemde op, geploeter in een kerkzaaltje, grote plannen vol hoop op … (ja, op wat eigenlijk), de teleurstelling tijdens de evaluatie in de herfst (volgend jaar beter, het was ook wel erg warm).
Terug bij het verhaal van Lucas viel me op dat Paulus voordat hij in Filippi aankomt tot tweemaal toe ‘door de Geest wordt gehinderd’ om ergens heen te gaan. Wat een opluchting moet dat zijn geweest. Dat de Geest ook eens aanzet om ergens gewoon te blijven. Thuis bijvoorbeeld, of gewoon lekker op je handdoekje aan het strand. Die Geest was aan het Zeeuwse drietal duidelijk voorbijgegaan.
