Cor de Jong: De prediker, Das Mag Uitgevers
Het is een fascinerend verhaal dat zich in een kerkelijk milieu afspeelt. Een kind dat stikt bij het verstoppertje spelen en daarna miraculeus tot leven komt na het gebed van de, ietwat merkwaardige en zeer charismatische, dorpsdominee. 
Bij zo’n korte samenvatting is mijn aandacht gewekt. Elk Nederlands literair werk waarin geloof en kerk een rol spelen, moet ik lezen. Gelukkig zijn we de tijd voorbij van Maarten ‘t Hart en andere babyboomschrijvers die vooral wilden afrekenen met het geloof van hun vaderen. Er is een nieuwe generatie schrijvers opgestaan die met veel grotere onbevangenheid hun verhalen over geloof, God en kerk en hoe mensen daar merkwaardig mee om kunnen gaan, vertellen. Cor de Jong is zo’n schrijver.
Merkwaardig
De Jong plaatst zijn verhaal in het fictieve dorp Noord-Heijnen, een klein dorp met twee kerken, een paar winkels en een kroeg. De dorpsbewoners hebben er bijnamen. In dit dorp woont de familie Van Willigen, vader, moeder en vier kinderen. Het is een gelovig gezin, de kerk wordt trouw bezocht. De vrienden van vader en moeder worden oom en tante genoemd. De kinderen van het gezin spelen op een fatale dag verstoppertje. Zoon Nico verstopt zich in een kist, wordt bedekt met een stapel dekens en stikt. Een drama dat een merkwaardige wending neemt als, nadat de begrafenisondernemers langs is geweest en Nico in zijn kist ligt, de lokale predikant verschijnt. Een predikant die nog niet zo lang in het dorp staat. Hij wijkt af van de vorige predikanten door zijn toga en zijn manier van preken. Na een gebed van de prediker wordt er geniest vanuit de kist. Nico blijkt nog, of opnieuw, in leven te zijn. Als lezer denk je aan het bijbelverhaal over het dochtertje van Jaïrus dat door Jezus uit de dood wordt opgewekt.
Er is een nieuwe generatie schrijvers opgestaan die met grote onbevangenheid vertellen over geloof, God en kerk en hoe mensen daar merkwaardig mee om kunnen gaan.
Grote verdeeldheid
De verbouwereerde ouders van Nico verbieden hun andere kinderen over het voorval te spreken. Blijkbaar houdt de begrafenisondernemer zich ook aan die zwijgplicht. We horen het verhaal en wat er op volgt, verteld worden door een andere zoon, Wouter. Het boek gaat verder over hoe het leven na dit wonderlijke voorval - of is het wel een wonder? - doorgaat. De nieuwe predikant zorgt voor verdeeldheid in het dorp en ook voor een huwelijkscrisis tussen de vader en moeder van Wouter. Zijn moeder gaat helemaal mee in de geloofsverdieping die de nieuwe prediker aan wil brengen, zijn vader wil er niets van weten. Ook in de kerk zorgt het gedrag van de prediker voor grote verdeeldheid.
Gedachte-experiment
Cor de Jong is docent Nederlands en schrijver. De prediker is zijn tweede boek, eerder verscheen van zijn hand De aanname. De Jong kreeg zelf als kind een christelijke opvoeding, waarover hij zegt: ‘Ik doe daar nu niets meer mee, maar kijk zeker niet onplezierig terug op mijn jeugd. Bepaalde elementen zijn wel op die opvoeding terug te voeren, maar het verhaal is vooral fictie.’ Wat wil De Jong met dit boek bewerkstelligen? Daarover zegt hij: ‘Het verhaal is voor mij een gedachte-experiment, het gaat onder andere over: wat als je geloof op de proef wordt gesteld, of juist je ongeloof? En wat gebeurt er met mensen als zich iets onverklaarbaars voordoet? Het gezin is religieus, maar elk gezinslid gaat er anders mee om. Er zijn veel vragen en er wordt veel verzwegen. Niets is meer hetzelfde. Iedereen staat in het krijt, maar bij wie?’
Zoeken naar het waarom
De prediker is een fascinerend verhaal dat makkelijk leest en dat ook fascineert, zeker als je de kerkelijke wereld een beetje kent. Toch voelt het boek ook een beetje onaf en zijn sommige elementen in het verhaal wat merkwaardig. Een charismatische prediker met een witte toga die de rol van voorzanger op zich neemt doet eerder denken aan een predikant uit de vrijzinnige hoek dan aan een prediker die mensen opnieuw wil dopen, zoals in het boek gebeurt. Daarnaast blijf je als lezer toch wat zoeken naar het hoe en het waarom van het zwijgen over het wonder van het tot leven gewekte zoontje en broertje. Waarom wordt er gezwegen? Hoe kan het dat zo’n gebeurtenis in een klein dorp geheim blijft? De laag onder de gewone gebeurtenissen had iets meer aandacht mogen krijgen.
Verfrissend
Toch verdient De prediker het om gelezen te worden. Er wordt een mooi en interessant beeld geschetst van een jeugd waarin geloof en kerk een rol spelen. Door de ogen van Wouter beleef je de beklemming en de verwondering. Cor de Jong schaart zich met dit boek onder een jongere generatie schrijvers die met meer mildheid dan hun voorgangers terugkijken op hun christelijke wortels. Dat is verfrissend.
