Als protestant heb ik nooit zo goed kunnen begrijpen wat de rol van heiligen in het geloofsleven van mijn rooms-katholieke broeders en zusters is. Waarom heb je heiligen nodig om een goed woordje bij God voor je te doen als je dat ook zelf kunt doen? Een redenering die veel protestanten bekend in de oren klinkt. Onlangs las ik een boek dat me toch iets dichter bij de moederkerk bracht als het gaat om de betekenis van heiligen.
Ik las het boek Alles is genade, een biografie van Dorothy Day (1897-1980) geschreven door Jim Forest. Voor de goede orde, Dorothy Day is nog niet heilig verklaard door de kerk, wel heeft ze de eerste stap gezet op de weg naar heiligverklaring, ze is zalig verklaard. Kort samengevat was Dorothy Day een journalist, politiek activist en vrome rooms-katholiek. Een interessante combinatie.
Journalistiek
In de biografie lezen we Dorothy’s levensverhaal. Ze wordt in 1897 geboren in Brooklyn, New York, haar vader is sportjournalist, haar moeder huisvrouw, het gezin is nauwelijks kerkelijk betrokken. Als kind verhuist ze vanwege het werk van haar vader naar San Francisco. Ze heeft vanaf haar kinderjaren al een groot religieus gevoel, al weet ze daar niet goed raad mee. Later verhuist het gezin naar Chicago, waar Dorothy journalistiek gaat studeren. Die studie breekt ze na twee jaar af, maar toch gaat ze in New York in de journalistiek werken.
Dorothy verkeert in die jaren in linkse, anarchistische kringen. Tegelijkertijd is er haar verlangen naar God. Vaak zit ze achter in de kerk, bij een mis, zonder mee te doen. Na een aantal jaar, en na een paar ongelukkige relaties - ze krijgt een dochter, Tamar - treedt Dorothy toe tot de Rooms-Katholieke Kerk. Ze wordt samen met haar dochter gedoopt. Dorothy heeft al die tijd al een scherp oog voor het lot van de sociale onderklasse in New York. Veel arbeiders krijgen slecht betaald, werken en wonen onder slechte omstandigheden, en kunnen hun kinderen zelfs geen eten geven. New York is voor die onderklasse bepaald geen paradijs. Het leidt ertoe dat Dorothy zich betrokken gaat voelen en iets wil gaan doen omdat ze gelooft dat God elk mens van waarde vindt. Sterker nog: in elk mens is Jezus te zien.
Katholiek-sociale gedachte
In december 1932 bezoekt Dorothy een kerk waar ze bidt om vervulling van haar wens om vanuit haar geloof te kunnen werken onder arbeiders en armen. Kort daarna ontmoet ze de twintig jaar oudere Peter Maurin, een Franse immigrant. Hij raadt haar aan als alternatief voor het communisme een eigen krant te beginnen vanuit de katholiek-sociale gedachte. Day vindt een uitgever. Op 1 mei 1933 komt de eerste editie van The Catholic Worker uit en vanaf december van dat jaar is de oplage 100.000 per maand. Er wordt geschreven over sociaal-economische problematiek en over politiek en katholiek nieuws. Dorothy neemt de aansporing van Maurin over om haar huis open te stellen voor mensen zonder thuis. Ze ontvangt mensen in haar huis en probeert alles wat ze heeft te delen.
Omdat niet iedereen thuis, of in de redactieruimte van The Catholic Worker op te vangen is, worden er opvanghuizen geopend. In 1936 zijn er al 33 in de VS, huizen waar mensen tijdelijk kunnen wonen, waar eten en kleding wordt uitgedeeld. Later gebeurt dat ook in Europa. De huizen en het tijdschrift bestaan nog steeds. In Amsterdam is er het Jeanette Noëlhuis.
Jezus ontmoeten
Wat Dorothy Day haar hele leven bleef drijven - ze overleed in 1980 op 83-jarige leeftijd - was haar overtuiging dat in elk mens Christus aanwezig is, hoe arm ook, hoezeer ook aan de onderkant van de samenleving. Elk mens is van waarde, in elk mens kun je Jezus ontmoeten. Die overtuiging maakte dat zij zich ging inzetten voor voedsel, kleding en onderdak voor elk mens, zich ging verzetten tegen oorlog, onrecht en slechte arbeidsomstandigheden.
Is Dorothy een heilige? Dat weet ik niet zo goed. Wat in ieder geval wel gebeurt is dat het leven van Dorothy Day mij inspireert om te leven in navolging van Christus. Als dat de betekenis van een heiligenleven is, dan wil ik er nog wel meer leren kennen.
Lees ook:
Foto: Dorothy Day in 1916 (bron: Wikipedia)
