Het is misschien een vertrouwd gezicht: een kruis in kerken, op begraafplaatsen, aan een kettinkje om iemands nek. Maar eigenlijk is het een gruwelijk symbool. Het kruis was tenslotte een manier waarop Romeinen hun niet-Romeinse veroordeelden terechtstelden.
Schandpaal
Na de kruisiging volgde een langzame, pijnlijke dood die uren en soms zelfs dagen kon duren. Publiek kon de doodsstrijd ook nog eens van dichtbij bekijken. Het kruis was dus martelwerktuig en schandpaal tegelijk.
In het Romeinse Rijk stonden bij iedere stad wel kruisen langs de weg opgesteld. Er waren verschillende soorten: niet alleen vierarmige (Latijnse) kruisen, maar ook palen, kruisen in de vorm van een T en andreaskruisen.
Volgens de overlevering werd de apostel Petrus tijdens de heerschappij van keizer Nero (54-68) met het hoofd omlaag gekruisigd. Hij achtte zichzelf niet waardig om precies als Jezus gekruisigd te worden.
Symbool
Aanvankelijk gebruikten de eerste christenen niet het martelwerktuig als symbool, maar een vis, inmiddels bekend als de Ichthusvis. Pas nadat keizer Constantijn de Grote, de eerste christelijke Romeinse keizer, het kruisigen verboden had, associeerden christenen het kruis gaandeweg alleen nog maar met de kruisdood van Jezus Christus. Daardoor groeide het kruis langzaam uit tot hét symbool van het christendom.
In kerken kwamen kruisen mét een Jezusfiguur te hangen, om te wijzen op het lijden dat Hij had doorstaan. Na de Reformatie kozen protestantse kerken er op den duur voor om de nadruk meer te leggen op de opstanding. Het lege kruis staat niet meer alleen symbool voor het lijden, maar ook voor de dood die verslagen is, verlossing, liefde, nieuw leven.
Lees ook:
Tekst: Marusja Aangeenbrug | Foto: de kruisiging van Petrus door Caravaggio, bron: Wikipedia
