“Kijk, hier op pagina 135 zit de boekenlegger nog. Daar was mijn dochter Willemien gebleven tijdens haar vakantie in Spanje. Dit boek van Umberto Eco zat tussen de spullen die we toegestuurd kregen na het ongeluk.
Tot het ongeluk heb ik een geweldig leven gehad. Ik ben opgegroeid in de Achterhoek, in een gezin met vijf kinderen, in een heel veilige omgeving. Ik kon een goede opleiding volgen. Mijn vrouw ontmoette ik toen ik studeerde, na mijn studie kreeg ik meteen een baan. We trouwden en kregen drie kinderen. Alles ging perfect, zou je kunnen zeggen.”
Klapband
“Het ongeluk gebeurde toen ik 46 was. Onze dochter Willemien – de oudste – was 22 en studeerde theologie aan de VU. Daar had ze ook haar liefde leren kennen. Als kind was ze heel gevoelig, ze maakte zich snel zorgen. Maar als student had ze het leven omarmd. Dat reisje naar Spanje zou ze daarvóór nooit gemaakt hebben.
Herman – onze jongste – had zich net ingeschreven voor een studie in Groningen. Hij kon goed leren, op de middelbare school verveelde hij zich. Hij was daar berucht, maar thuis hadden we geen kind aan hem. Hij zat goed in zijn vel, het was een heerlijke jongen.
Gert-Jan, de broer van mijn vrouw, was hun suikeroom. Hij was vrijgezel en had aan alle neven en nichten gevraagd of ze mee wilden naar Spanje. Willemien, Herman en neef Johan gingen mee. Ze vonden het schitterend. Ze gingen kitesurfen en duiken, voor het eerst in hun leven.
Op de terugweg zouden ze via Sevilla rijden, die stad wilde Willemien graag zien. Onderweg botste een vrachtwagen door een klapband frontaal tegen hun auto aan. Ze kwamen alle vier om.”
'Ik zat verbijsterd achter mijn bureau'
Actiestand
“Mijn vrouw en ik waren net terug van vakantie, ik was aan het werk toen ik het hoorde. Ik zat eerst verbijsterd achter mijn bureau, toen ben ik naar mijn baas gelopen. Ik werd naar huis gebracht, daar heb ik het aan mijn vrouw verteld. Samen werden we naar Utrecht gereden, waar onze andere zoon toen werkte. Daarna kwamen we met de hele familie bij elkaar. Het was een heel vreemde dag, onderweg was ik allerlei mensen aan het bellen. Ik stond in de actiestand.”
“De politie stuurde maar de helft van de spullen op. Een kapster stopte een dag na het ongeluk langs de weg omdat ze nog spullen in de berm zag liggen, waaronder het boek van Umberto Eco. Ze stuurde het met een briefje erbij naar de ambassade. Dat maakte indruk. Zo deden allerlei mensen kleine dingen die van grote betekenis waren. De schouwarts stuurde bijvoorbeeld een kettinkje en een horloge op.
Na een jaar zijn we naar de plek gegaan waar het gebeurd was. Wat echt schokkend was: in de berm vonden we de aangevreten paspoorten en andere spullen. Na een jaar lagen die er nóg. Ze waren niet zichtbaar vanaf de weg, maar blijkbaar had de politie er ook niet naar gezocht. Waarom niet? Ik vind het respectloos, het doet nóg pijn dat hun persoonlijke bezittingen daar zo lang lagen. De plaatselijke krant heeft er nog over geschreven, maar we hebben niets meer van de politie gehoord.”
Het kleine goede
“De duikschoolhouder voer met ons naar de plek waar ze hadden leren duiken. Daar zette hij de motor uit. Verder zei hij niets. We zaten daar in stilte, net zo lang tot wij aangaven dat we weer terug wilden. Dat was een moment waarop ik een goddelijke aanwezigheid voelde.
‘Ben je in staat om de ander als medemens te zien?’
Ik ben enorm gegrepen door die kleine goede dingen. Die zijn in mijn ogen zelfs goddelijk. Oorlogscorrespondent Vasily Grossman, die zowel Hitler als Stalin heeft meegemaakt, beschrijft in zijn boek Leven en lot hoe mensen hun idealen soms presenteren als iets groots, maar ondertussen een hel creëren. Maar hij schrijft ook dat in zo’n hel kleine goede dingen overwinnen – een vrouw die water geeft aan een krijgsgevangen vijandelijke soldaat bijvoorbeeld. Ben je in staat om de ander als medemens te zien? Daar gaat het om. Ik heb een boek geschreven, De troost van het kleine goede. Daarin beschrijf ik achttien mensen die dat voor ons lieten zien.”
Doorleven
“Na het ongeluk had ik eerst niet de moed om door te leven. Wat had het voor zin? Na een paar weken thuis ging ik toch weer aan het werk. Samen hebben we ook gesprekken gehad met een traumatoloog. Want er zijn enorme dieptepunten geweest, ook in onze relatie. Je moet leren zien en begrijpen dat ieder op een eigen manier omgaat met het verdriet.
‘Op een bepaalde manier ben ik weer gelukkig, maar altijd in combinatie met verdriet’
Een jaar of zes, zeven na het ongeluk kon ik zeggen dat ik weer verder kon. Natuurlijk komt het verdriet steeds terug, maar ik geniet enorm van de kleinkinderen en op een bepaalde manier ben ik weer gelukkig. Maar het is altijd in combinatie met verdriet. Het kan niet zo zijn dat mijn kinderen nooit meer ter sprake komen.”
Tekst: Marusja Aangeenbrug | Foto’s: Nienke van Denderen
