Op 31 oktober 1517 timmerde Maarten Luther, een katholiek priester uit Duitsland, 95 stellingen aan een kerkdeur. Hij wilde enkele misstanden binnen de Rooms-Katholieke Kerk rechtzetten. Maar de meningsverschillen tussen zijn aanhangers en de katholieken werden zo groot, dat er een scheuring plaatsvond: Luthers’ eerste volgelingen vormden de basis van de protestantse kerk.
Vaste burcht
Al gauw ontstonden er verschillende stromingen, dankzij kerkhervormers met verschillende opvattingen. In Nederland sloegen de ideeën van de Franse theoloog Johannes Calvijn goed aan, het lutheranisme bleef relatief klein. Lutherse gemeenten bestonden voornamelijk uit handelsmigranten en vluchtelingen die om hun geloof uit hun eigen land verdreven waren.
In veel kerken klinkt op de zondag rond Hervormingsdag het lied ‘Een vaste burcht’. Dit lied is, oorspronkelijk in het Duits, geschreven en gecomponeerd door Luther. Het is een verwerking van Psalm 46: vertrouwen op God temidden van vijandelijk geweld en moeilijkheden. Een psalm van troost in woelige tijden, maar ook een lied van strijd, overwinning en het opstaan tegen vijanden.
Zware tijd
Er is niet veel bekend over dit lied van Luther, zoals waar of wanneer het precies geschreven is. Volgens historici moet het ergens tussen 1520 en 1530 geschreven zijn. Voor Luther was dit een zware tijd - van het onbedoeld veroorzaken van een revolutionaire kerkscheuring, tot een dodelijke pestuitbraak in het land: redenen genoeg om het lied te schrijven.
Luther schreef ruim dertig psalmen en gezangen. De meeste historici zijn het erover eens dat hij rond 1523 begon met het opbouwen van zijn muziekrepertoire, maar volgens sommigen is ‘Een vaste burcht’ al een aantal jaar daarvoor geschreven. Aangezien het onduidelijk blijft waar, wanneer en waarom dit lied precies geschreven is, betwijfelen sommige historici of het wel door Luther zelf geschreven is.
Jaartallen
1517 | Luther spijkert 95 stellingen aan de kerkdeur in Wittenberg: het startsein voor de Reformatie
1521 | Luther vertaalt de Bijbel in het Duits
1530 | Augsburgse Belijdenis, de eerste protestantse belijdenis
1568 - 1648 | Tachtigjarige Oorlog in Nederland, een strijd om de godsdienstvrijheid
---
Dit is een artikel in de nieuwe serie #Protestants: een serie over verhalen, rituelen, gebruiken en voorwerpen die typisch protestants zijn. Lees ook:
