Aan boord van een marineschip is het nooit stil. Nog afgezien van de bemanning zelf is er het draaien van de motoren, het pompen van de waterleidingen, de luchtventilatie die de gordijntjes van je kooi laat bollen. En dan de zee zelf uiteraard. Altijd is er geluid. Daar wen je aan en je slaapt er gek genoeg heerlijk op. Er zijn verhalen van zeemannen die thuis aan wal een draaiende stofzuiger onder hun bed zetten om in slaap te komen.
Maar als we voor anker liggen en de motoren stil zijn, je buiten op het halfdek staat, de zee spiegelglad is en er geen golfje tegen het schip aanrolt, dán ervaar je opeens pure stilte. En ook je eigen nietigheid te midden van al dat water en die lucht. Stilte is niet iets dat jij creëert, het wordt je opgelegd. Je wordt stil gemaakt. Stilte als gave, niet als eigen verdienste: ik denk dat het zo werkt. En dat God hierin altijd een rol speelt.
‘Soms moet je er gewoon voor iemand zíjn, zonder alles in woorden te vatten’
Over het werk van een geestelijk verzorger bij de marine wordt weleens moeilijk gedaan. “Gaat het aan boord wel genoeg over Jezus?” “Zo druk zijn jullie toch niet de hele dag?” “Koffiedrinken en rondjes lopen, wat is daar nou aan?” Dat is het rendementsdenken van deze tijd, dat ook genadeloos de kerk is binnengeslopen. Ik word daar weleens moedeloos van. Wat ik – op mijn eigen manier – aan boord van een schip doe, is niets minder dan Christus representeren. Ik bied een plek, een vrijplaats, stel andere vragen dan gewoonlijk. Ik hanteer een ander tempo en een andere kijk op dingen.
Dat kan bemanningsleden nerveus maken, maar veel vaker zie ik een behoefte. Die behoefte is bij de marine niet anders dan in de samenleving: een behoefte aan tijd, aan aandacht, aan trouw bij iemand blijven, ook als de berg heel steil wordt. En ook de behoefte dat iemand er gewoon is, zonder alles in woorden, een mening of een oplossing te vatten. Inderdaad: af en toe gewoon je kop kunnen houden.
