In 2018 en 2019 gaf dr. Arjan Plaisier - voormalig scriba van de Protestantse Kerk in Nederland en nu predikant in Amersfoort - verschillende goedbezochte publiekscolleges over het onderwerp ‘Spiritualiteit’. Binnenkort presenteert hij zijn boek over hetzelfde onderwerp: Zorg voor de ziel. Spiritueel leven vanuit de christelijk traditie.
Wat is eigenlijk spiritueel leven?
“Spiritueel leven is er in vele kleuren. Al die kleuren hebben te maken met het ontwaken van hart en ziel. Met wakker worden voor het geheim van het leven. Spiritueel leven begint met aangeraakt te worden door wat niet maakbaar is maar wat je wordt gegeven. Het wordt pas echt wat als dat ontwaken, wakker worden en aangeraakt worden ook tot een manier van leven leidt.”
Wat maakt de christelijke traditie bij uitstek spiritueel?
“De christelijke traditie spreekt de taal van hart en ziel. Die sluit aan bij het diepe verlangen naar geluk en waarheid. Het bevrijdt van de waan het succes in eigen hand te hebben. Als Spiritus Sanctus, heilige Geest, is God de bron van spiritueel, geestelijk leven.”
Zorgen voor de ziel, hoe doe je dat?
“Zorg voor de ziel begint bij het besef dat je ook ‘ziel bent’. Jezus zegt dat je de hele wereld kan winnen maar je ziel kunt laten verkommeren. Daarmee verlies je alles. Zorg voor de ziel vraagt om leven uit de bron van spiritueel leven. Het vraagt om ontvankelijkheid. Om ‘bidden en werken’. Om discipline en volharding. En in dat alles om God lief te hebben boven alles en mijn naaste als mijzelf.”
Wat zijn voor u voorbeelden van mensen die voorleefden hoe je dit doet?
“Ik ben persoonlijk geraakt door getuigen uit de christelijke traditie als Augustinus, Pascal, Teresa van Avila, Elizabeth van de Drie-eenheid en vele anderen. Maar ik zie gelukkig ook veel tijdgenoten bezig met deze zorg voor de ziel. Ik zie het in mensen in de gemeenschap waarmee ik verbonden ben, die niet hoog van de toren blazen, maar wel elke dag tijd besteden aan het leven met God en dat ook tonen in hun dagelijkse leven.”
Hoe geeft u dit zelf vorm in uw leven?
“Voor mij begint en eindigt zorg voor de ziel met de zondag, de dag van geschenk en genade, die op een bijzondere manier open ligt naar de hemel. Zorg voor de ziel begint in het lichaam van Christus, de gemeenschap van de heiligen - om het maar eens plechtig te zeggen. Mijn ziel heeft dit lichaam nodig. En verder is er de dagelijkse discipline van gebed, stilte, meditatie en bijbelwoord. Ik probeer te vermijden dat het een soort project wordt. Binnen de kortste keren raak ik dan het besef van geschenk en genade kwijt. Toch heb ik die discipline wel nodig. Een enkele keer ga ik een paar dagen het klooster in en ervaar ik de weldaad van de vieringen en de stilte.”
Hoe verhoudt christelijke spiritualiteit zich tot hedendaagse trends als mindfulness?
“Het unieke van de christelijke spiritualiteit cirkelt rond woorden als genade en liefde. Ik ben niet alleen, ook niet in mijn diepste meditatieve moment, ook niet in de concentratie op het wezenlijke, ook niet waar ik luister naar de taal van de eigen ziel. God is innerlijker dan mijn diepste innerlijk en hoger dan de hoogste vlucht van mijn gedachten. Daarnaast is het wezenlijk dat christelijke spiritualiteit verbonden is met de harde werkelijkheid en de donkere lagen van de ziel, met een schepping in nood en met het geloof in de verlossing van dit broze bestaan. Dat zijn dimensies die de christelijke spiritualiteit onderscheidt van mindfulness.”
Meer lezen of horen? Op 12 februari presenteert dr. Arjan Plaisier in Amsterdam zijn boek Zorg voor de ziel. Spiritueel leven vanuit de christelijke traditie, wederom tijdens een publiekscollege.
