‘Driving home for Christmas’ - wie kent dit kerstlied van Chris Rea niet? Maar 35 jaar na de release van dit nummer is het deze Kerst voor veel mensen de tweede achtereenvolgende keer een ‘staying home at Christmas’. Het zijn opnieuw dagen van thuisisolatie, quarantaine, lockdown, nauwelijks gasten in huis, en schoolkinderen die langer thuis zijn dan de duur van de kerstvakantie. Alle dagen lijken op elkaar, je komt de deur bijna niet uit. Hoe zorg je dat dit kerstfeest thuis de sleur overstijgt?
Twee onderling samenhangende ‘kerstgedachten’ om van ‘staying home at Christmas’ misschien tóch een inspirerend kerstfeest te maken:
- Ook al ervaar je sleur: maak het alledaagse juist met Kerst bijzonder.
- Vertaal het ‘bijzondere’ van Kerst naar de situatie van verplicht thuis zijn.
Ik geef enkele voorbeelden hierbij die natuurlijk eindeloos uit te breiden zijn, en aan te passen aan je eigen situatie.
Kerst(nacht)ontbijt
In de rooms-katholieke traditie is het voor velen een goed gebruik om na de kerstnachtmis - die om 24 uur op de grens van 24 en 25 december begint - in het holst van de nacht een uitgebreid kerstontbijt te nuttigen in een met kaarslicht en kerstboomlampjes versierde huiskamer. Veel protestanten houden normaal gesproken hun kerstontbijt op Eerste Kerstdag ’s ochtends, en gaan daarna samen naar de kerk. Zou je dit nog wel doen als je met Kerst toch niet naar de kerk kunt? Waarom tot na middernacht opblijven, of waarom vroeg je bed uit?
Jazeker, je zou dit gewoon ‘moeten’ doen. Het tilt Kerst uit boven de andere dagen. Kerst wordt daarmee een écht andere dag, ook al zit je thuis. Stimuleer anderen in je huishouden om mee te doen. Kleed je feestelijk aan zoals je dat anders ook zou doen. Dus ga er niet bij hangen in je ochtendjas, pyjama of onesie aan, met sloffen in plaats van schoenen aan je voeten; dat doet ook iets me je algeheel welbevinden en humeur. Dus kom in de benen, doorzoek je kledingkast, en ga goedge(kerst)mutst aan de slag in de keuken en aan tafel.
Online diensten
En wat betreft die geannuleerde kerstdiensten? Er zijn tal van online varianten, kijk maar op youtube.com, kerkomroep.nl of kerkdienstgemist.nl. Ga er met je huisgenoten ook echt voor zitten; voorkom dat de één op zijn eigen kamer gaat zitten gamen, de ander zich verliest in oneindige whatsappgesprekken, en de volgende de kranten van de afgelopen week gaat lezen. Nu je toch thuis zit, kun je van de nood een deugd maken. Wat bij kerkbezoek niet kan, kan thuis wel: de kerst(nacht)dienst volgen met een plak kerststol en een kop warme chocolademelk binnen handbereik.
Huisliturgie kerstfeest
Wie op kerstavond of kerstochtend niet opnieuw verveeld voor een scherm naar een dienst wil kijken, kan besluiten om het christelijke en Bijbelse kerstfeest in de eigen huiskamer vorm te geven. Spannend misschien om met huisgenoten te doen, maar misschien ook onverwacht mooi of betekenisvol. Houd het eenvoudig. Denk daarbij aan: het aansteken van vier (advents)kaarsen, het afspelen van één of enkele christelijke kerstliederen via youtube, spotify of een CD, het hardop lezen van het kerstevangelie uit Lucas 2, en het met elkaar bidden. Een variant van bidden kan zijn: vooraf lege briefjes klaarleggen, met een perforator een gaatje erin maken, lintjes erdoorheen, en de gebeden opschrijven op de briefjes en als gebedsintenties in de kerstboom hangen.
Bij wijze van ‘overdenking’ kun je een kerstverhaal met een boodschap voorlezen, kijk bijvoorbeeld op verhalenvertellen.nl, kerstverhaalmeteenboodschap.nl of lees het verhaal op petrus.protestantsekerk.nl/kerstcantate. Laat je je liever voorlezen, zoek dan een passend luisterboek via storytel.nl , nextory.nl of onlinebibiliotheek.nl. Niet alle sites en luisterboeken zijn gratis, maar als je googelt met ‘gratis’ als extra zoekterm is er veel te vinden.
Gedeelde smart is halve smart
Je bent natuurlijk niet de enige in quarantaine, zelfisolatie, of die last heeft van de lockdown. Deel deze situatie met anderen die je juist deze dagen aan het kerstdiner had willen ontmoeten. Spreek een moment af voor een ‘online koffietafel’ of ‘online kerstborrel’: via Teams, Zoom, whatsapp-videobellen – je weet intussen zelf wel welk platform je het beste ligt.
Je maakt thuis niet zoveel mee en bent dus misschien gauw uitgepraat. Je kunt daarom vooraf besluiten om een quiz te doen. Bereid deze voor. Je kunt gebruik maken van Onlinequizcreator of Kahoot. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon iemand als quizleider aanstellen die mondeling de vragen voorlegt.
Vragen kun je maken op basis van de actualiteiten in het nieuws van de dagen vlak voor Kerst, en op basis van het kerstevangelie uit Matteüs 1 en 2 of Lucas 1 en 2. Erg leuk is de quiz van EO-Visie, waarin veel mensen die het Bijbelse kerstevangelie denken te kennen bij sommige vragen tóch onderuit gaan.
‘Kerstfilms in isolatie’
Je voelt je vast al een stuk minder geïsoleerd als je een genoeglijke winterse speelfilm kijkt waarin isolatie een belangrijke rol speelt. Denk bijvoorbeeld aan
- De Kronieken van Narnia (Engels: The Chronicles of Narnia - 2005, 2008, 2010). Belangrijk thema in deze films – waarbij een paar kinderen via een magische kast in de parallelle wereld ‘Narnia’ terecht komen – is de vloek van een heks waardoor het in Narnia ‘altijd winter maar nooit Kerstmis wordt’.
- Groundhog Day (1993). Een chagrijnige weerman wordt tegen zijn zin op reportage gestuurd naar een klein dorp dat door een sneeuwstorm geïsoleerd raakt. Hij ontdekt dat hij elke dag op precies dezelfde dag in precies dezelfde situatie wakker wordt, en wordt zo uitgedaagd zijn leven en houding te veranderen. Een komische én filosofisch interessante film.
- Home Alone (1990). Het jongetje Kevin wordt per ongeluk vergeten als zijn familieleden in alle haast vertrekken om de kerstdagen elders door te brengen. Nu zit hij alleen thuis, en het wordt de Kerst van zijn leven.
- Two Night Stand (2014). Twee jonge New Yorkse volwassenen die via een relatiesite een eenmalige date zijn aangegaan, ontdekken na hun onenightstand dat ze door een sneeuwstorm opgesloten zitten. Tegen hun zin zijn ze verplicht elkaar beter te leren kennen.
- A Christmas Carol (2009); het bekende verhaal van Scrooge. Het element van isolatie betreft vooral Scrooge zélf die zich mentaal heeft geïsoleerd van zijn medemensen.
Leuk idee: je kunt met vrienden of familieleden afspreken om tegelijkertijd – ieder in het eigen huis – dezelfde film te bekijken, en via whatsapp of via een videoconferentie-service (Zoom, Teams) onderling commentaar op de film uit te wisselen. Of stel een kijkvraag zoals ‘wat heeft deze film eigenlijk te vertellen?’ of ‘zien we een link met Kerst in de Bijbel?’
De 100 beste kerstfilms
Op filmvandaag.nl kun je zoeken naar de 100 beste kerstfilms. Nu maakt ‘filmvandaag’ natuurlijk niet voor jou uit wat je een goede film vindt, maar met 100 titels ben je sowieso een goed eind op weg. En talloze andere films zijn hier ook in allerlei lijstjes op te vragen, en bijvoorbeeld te selecteren naar tv, Netflix, Disney+, Pathé thuis, DVD & Blue Ray. Zo kun je nagaan welke kerstfilms op welk tv-station op 25 december worden uitgezonden.
Ten slotte
Staying home at Christmas: dit is niet de manier van Kerst vieren waar we naar hebben uitgezien. Maar misschien worden het toch meer dan kerstwaardige dagen met suggesties zoals deze, een beetje creativiteit en een juiste … drive.
