Plotseling pakte ze me bij m’n arm, keek me glunderend aan en zei: “Jullie zijn mijn nieuwe familie!” We staan midden in de buurthuiskamer van het Leger des Heils in Maastricht. Een voormalig winkelpand in een wijk met veel armoede en eenzaamheid. Iedere middag stroomt het hier vol met mensen uit de buurt. Voor velen van hen is deze ontmoetingsplek de enige reden om zich aan te kleden en naar buiten te gaan. Sommigen komen twee keer per week, anderen alle zes dagen dat we open zijn.
Schrijnende verhalen
Voor velen zijn we hun familie. Het mooie vind ik dat je eigenlijk iedereen na verloop van tijd ziet openbreken en opbloeien. Als ze merken dat ze serieus genomen worden, beginnen ze stukje bij beetje hun verhaal te vertellen. Heel schrijnende verhalen vaak, verhalen die me ervan bewust maken dat als mijn wieg op hun plek had gestaan ik er ook zo bij had gezeten. Verhalen die me leren dat je sociale en financiële situatie maar heel beperkt het resultaat is van je inspanningen. Wat hebben we vaak vooroordelen als we vanuit onze comfortabele positie naar hen kijken.
Oordeel niet!
Dat is mijn belangrijkste les van de afgelopen jaren bij het Leger des Heils: oordeel niet! Op een middag zit ik met een gast aan tafel te praten. Uit m’n ooghoek zie ik dat er iemand binnenkomt, ik draai me naar de deur en zie een jonge vrouw. Ze is deze zomerse dag gekleed in een topje en korte broek. Alles wat van haar huid zichtbaar is, is getatoeëerd, tot hoog in haar nek. Ik groet haar en draai me weer naar m’n gesprekspartner. Als die is vertrokken komt de jonge vrouw bij me zitten, kijkt me aan en het eerste wat ze zegt is: “Ik zag je wel kijken hoor.”
Na 5 jaar Leger des Heils heb ik geleerd dat ieder mens een verhaal heeft, dat onaangepast gedrag een dieper liggende oorzaak heeft.
In een hokje
Ik voel me betrapt, maar vraag toch nog: “Hoe keek ik dan?” “Je had me direct al veroordeeld om hoe ik eruitzie.” Ik schrik van haar directheid, maar weet dat ze gelijk heeft, ik had haar onmiddellijk in een hokje gestopt. Diep vanbinnen voelde ik afkeuring en zij had dat gezien. Juist kwetsbare mensen die al vaak zijn veroordeeld en afgewezen hebben daar een extra zintuig voor. “Je hebt gelijk”, zei ik tegen haar, “sorry.”
En toen leerde ik m’n les. Ze wees met haar handen over haar hele lichaam en zei: “Dit alles heeft een reden.” Dat is wat ik na 5 jaar Leger des Heils heb geleerd, dat ieder mens een verhaal heeft, dat het onaangepaste gedrag van velen een dieper liggende oorzaak heeft. Ik schrik niet meer van vreemd gedrag op straat, ik kijk niet meer op van stemverheffing of een verwilderde blik.
Niet verstoord omkijken
Het mooie is dat de kerk die ik dien dat nu ook aan het leren is. Want als m’n gasten bij het Leger des Heils horen dat ik ’s zondags in de binnenstad van Maastricht preek, komen ze uit nieuwsgierigheid weleens even langs. En zij gedragen zich anders in de kerk dan wij gewend zijn. We leren nu om daar ruimte voor te hebben, om niet verstoord om te kijken, om te genieten van het feit dat ze soms terugpraten tijdens de preek. Het enige wat we wel doen is de fles wijn voor het avondmaal meenemen in de kerkzaal, omdat die al een paar keer leeggedronken bleek voordat we het avondmaal gingen vieren.
Serieus nemen
Als de kerk leert om mensen die anders zijn niet te oordelen, maar gewoon te ontvangen en serieus te nemen, zouden er weleens heel andere mensen kunnen binnenlopen dan nu gebeurt.
Lees ook het interview dat de Protestantse Kerk eerder had met ds. Ron van der Spoel over zijn werk en zijn roeping:
