Aan de Turfmarkt in Zwolle staat de in 1888 gebouwde Oosterkerk. Een eclectisch gebouw met klassieke elementen en vroegindustriële techniek. Toch oogt de kerk niet als een samenraapsel van stijlen, maar als een geheel waar een subtiele schoonheid van uitgaat. Het is eigenlijk een weerspiegeling van de gemeenschap die erin huist, zo blijkt uit het gesprek tussen Pieter Apotheker (82) en Annika Hakkers (18).
Pieter en zijn vrouw Corrie kozen een aantal jaar geleden bewust voor deze gemeente: “Ze zijn hier niet belerend maar juist open. Of je nou orthodox bent of vrijzinnig of iets ertussenin, het maakt niet uit.” Annika beaamt het: “Je mag hier zijn wie je bent.”
Rauw
Pieter en Annika ontmoeten elkaar vandaag voor het eerst, maar zodra ze samen in de kerkbank schuiven, gaat het gesprek de diepte in. Annika vertelt dat ze haar vader in 2018 heeft verloren aan zelfdoding. Haar pijn en verdriet zijn tastbaar en stil. Ze vertelt dat ze er weinig over praat, maar dat wel belangrijk vindt om te doen. “Het verdriet gaat nooit over”, reageert Pieter. “Maar het zal wel veranderen en uiteindelijk minder rauw aanvoelen.”
Hij weet wat het is om verdriet te hebben dat niet overgaat. Hij en zijn vrouw hebben een dochter met een handicap, die niet zelfstandig kan wonen. “Ze voelt zich maar zelden begrepen. Dat is en blijft psychisch zwaar, ook voor ons. Al blijft het natuurlijk moeilijk om het een met het ander te vergelijken.”
Onrechtvaardig
Pieter zoekt een eerste vraag uit de gesprekskaartjes. “Deze vind ik wel mooi passen: ‘Welke invloed heeft de dood op ons bestaan, volgens jou?’ Jij bent er wel zwaar mee geconfronteerd in je leven.” Annika zoekt naar woorden. “De dood van mijn vader deed niet alleen pijn, het maakte me ook boos. Op mijn vader, maar ook op God. Ik kon en kan het niet begrijpen. En het maakt dat alles op z’n kop staat, niks is meer vanzelfsprekend.”
Pieter: ‘Het verdriet gaat nooit over, maar het verandert wel’
Pieter: “Het lijkt me onmogelijk moeilijk om al zo jong op zo’n manier geconfronteerd te worden met de dood. Ook al ben ik ouder, het voelt nog steeds zo onrechtvaardig dat de een meer klappen krijgt dan de ander. Tegelijkertijd accepteer ik nu wel meer dan vroeger dat dood en ellende bij het leven horen. En ik zie hoe al het mooie het leven desondanks de moeite waard maakt. Het geloof en de kerk als sociale gemeenschap versterken dat. Dat ik daarin kan optrekken met mijn vrouw, maakt ook alle verschil in het dragen van het moeilijke.” Dat herkent Annika wel: “Naast die boosheid ben ik ook dankbaar, voor mijn moeder en mijn broertje. We staan stevig samen.”
Klimaatverandering
Pieter pakt een volgend kaartje: “Deze past wel bij je opleiding: ‘Hoe ziet de wereld er over vijftig jaar uit?’” Er volgt een gesprek over het klimaatprobleem, dat steeds dringender wordt. Het was een belangrijke reden voor Annika om te kiezen voor milieuwetenschappen: “De klimaatverandering is een groot probleem en het is maar de vraag of we nog op tijd zijn om rampen te voorkomen. Er moet veel gebeuren: leiders moeten hun verantwoordelijkheid nemen en systemen moeten veranderen.”
Annika: ‘Ik vind het gaaf dat steeds meer mensen bijdragen aan oplossingen’
Pieter: “Dan ben ik wel benieuwd naar je antwoord op deze vraag: ‘Wat vind je pósitief aan onze samenleving?’” Dat is een moeilijke vraag, erkent Annika, want steevast haalt het negatieve het nieuws. Zo overschaduwt de ellende het mooie. Dat kan ook een gemeenschappelijk gevoel worden in de samenleving, zeker met het klimaatprobleem, de pandemie en nu de oorlog in Oekraïne. Toch ziet Annika wel wat positiefs: “Ik vind het gaaf dat er steeds meer mensen actief nadenken over wat ze kunnen doen om bij te dragen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen. We worden overspoeld door negatieve berichten, maar ondertussen gebeurt er ook veel moois. Zoals mensen die zich groeperen rond allerlei creatieve initiatieven. Deze mensen zijn helaas een stuk minder zichtbaar, maar ik krijg er wel hoop van.”
Vrede
Annika en Pieter praten nog wat door onder het genot van een kop koffie en thee. Daarna is het tijd voor een fotosessie buiten de kerk. Tijdens het maken van de beelden klinkt er gezang vanuit de kerk, dat steeds dichterbij komt. De deuren gaan open: Dona nobis pacem – geef ons vrede.
Het gezang gaat nog een tijdje in canon door op het kerkplein, de fotograaf maakt gauw plaats. Een voorbijganger die haar hond uitlaat, vraagt wat er aan de hand is. Zingen voor vrede, voor Oekraïne. Mooi, vindt ze. Voordat ze verder loopt, vertelt ze dat ze regelmatig de kerk passeert en zich dan afvraagt wie er nou eigenlijk binnen zitten: “Leuk om dat nu eens te zien.”
Een goed gesprek thuis
Het spel Tafelgesprekken is ook te koop voor thuis! Aan de hand van verrassende vragen ga je op een ongedwongen manier in gesprek over levensvragen. Met de code PETRUS krijgen Petrus-lezers 15% korting op de varianten ‘Samenleven’, ‘Feestdagen’ en ‘Levensverhalen’ (normaal € 17,95).
tafelgesprekken.info
Tekst: Elze Riemer | Foto’s: Niek Stam
