Door zelf hun tuintjes in te zaaien komen bewoners van frontdorp Veselyanka in Oekraïne de oorlog door. Ondanks angst voor raketaanvallen blijft Svetlana schoffelen. “Zo kan ik alle monden in mijn gezin voeden.” Kerk in Actie financiert het pootgoed uit Nederland.
Eten voor hele gezin
Als de zon opgaat in Veselyanka maakt Svetlana eerst ontbijt klaar voor haar twee dochters. Vervolgens zet ze hen (7 en 13) aan het werk: ze krijgen online les omdat de plaatselijke school al ruim een jaar dicht is. Dan gaat ze in de moestuin aan de slag. Op het stukje land bij haar huis verbouwt ze aardappels, uien, tomaten, komkommers, aardbeien, frambozen, bessen, abrikozen, appels, peren en pruimen. De hele dag loopt ze te spitten, te zaaien, te schoffelen en te bewateren. “In deze zware tijd is het nog belangrijker om goede aardappels te planten. Zo kan ik alle monden voeden.”
Doffe dreunen
Om vanuit de Zuid-Oekraïense stad Zaporizja in Veselyanka te komen moet je langs drie controleposten van het leger. Gelukkig weet legerpredikant Maksym Prokopenko het wachtwoord: de zwaarbewapende militairen stappen opzij en steken hun hand op als groet. Een kilometer of 10 van het dorp ligt het front. In de verte hoor je doffe dreunen. De dorpelingen kijken er inmiddels niet meer van op. “In deze zware tijd vragen we om hoop”, bidt de legerpredikant bij het centrale buurthuis, waar zo’n 60 mensen hem al opwachten. “Bescherm dit dorp en onze militairen. Geef ons vrede.” Dan stelt de legerpredikant de aanwezigen in twee rijen op om de zakken met aardappels en zaaigoed te kunnen uitdelen.
Nieuw zaaigoed
De meeste inwoners krijgen de aardappels en het zaaigoed voor het eerst. Een vrouw die met haar zoontje gekomen is vertelt dat ze is gevlucht vanuit bezet gebied. Ze is dus ook haar moestuin kwijt. De komst van het nieuwe zaai- en pootgoed motiveerde haar weken geleden al om in Veselyanka opnieuw te gaan tuinieren. Even verderop laadt een andere man de aardappels in de mand van zijn fiets. Hij had van zijn broer gehoord dat de aardappels het zo goed deden.
Kostwinner
Ook Svetlana is bij het uitdeelpunt. “Ze vertelden me dat het zaaigoed zo geweldig is. Ik kon niet wachten.” Ze heeft het zaai- en pootgoed hard nodig. Haar echtgenoot - die kostwinner was - is nu militair aan het front. Aan transport naar de stad ontbreekt het, in het dorp is amper werk. Svetlana moet niet alleen haar kinderen maar ook haar moeder en schoonmoeder te eten geven. Zij zijn vanuit een onveiliger plek naar Veseljanka gevlucht. Met het geld dat ze dankzij het zaaigoed overhoudt wil ze eenden kopen, voor eieren en vlees. Die opbrengst kan ze weer ruilen tegen suiker en brood. Over twee weken heeft haar man voor het eerst sinds drie maanden verlof. “Als hij gezond en wel terugkeert ga ik voor hem koken. Dan maak ik al het lekkers klaar dat ik heb.”
Plat op de grond
Zelf je groente en fruit verbouwen is normaal voor de inwoners van Veselyanka. Maar je moet wel durven. “Soms schieten ze ‘s nachts, soms overdag. Het is onvoorspelbaar”, vertelt Ljoedmila (78). “Je loopt naar je moestuin en denkt: is het veilig of niet? Je kijkt naar de lucht, waar niets te zien is. Je neemt je spade ter hand, gaat aan de slag en … BOEM.” Onlangs was een inslag zo dichtbij dat ze met haar gezicht plat op de grond viel. “Ik dacht dat de granaat naast me neerkwam.” Schuilen in de kelder heeft voor Ljoedmila en haar man (80) geen zin: de ondergrondse conservenopslag naast hun huis is te klein en te oud. “Als die instort wordt het alleen maar erger.” Dus wacht het bejaarde echtpaar in de gang - tussen de dikste muren van het huis - tot het schieten voorbij is.
Tuinieren geeft hoop
Ook Ljoedmila bedankt de legerpredikant hartelijk voor de zaden en het pootgoed. “Wat zouden we zonder moeten beginnen?” In de winkel kunnen ze met hun schamel pensioentje niet terecht. De echtgenoot van Ljoedmila is slecht ter been. Haar dochter en kleinzoon van 10 jaar vluchtten in de eerste dagen van de oorlog naar Duitsland, het echtpaar bleef achter. Het tuinieren geeft hoop. “We stoppen het zaad in de grond en zeggen tegen elkaar: het zal snel eindigen, het zal snel ophouden. En we zullen te eten hebben.” Dan pakt de gepensioneerde vrouw haar kruiwagen beet en loopt ze huiswaarts. “We bidden dat de oorlog snel ophoudt.”
Kerk in Actie ondersteunt het poot- en zaaigoedproject van partner Worldpartners in Oekraïne.
Lees ook:
