Tot zijn vijftiende jaar is er geen vuiltje aan de lucht. Yousif gaat naar school, helpt zijn vader op de markt in Bagdad en besteedt veel tijd aan zijn grote passie: voetbal. Alles verandert als IS in 2014 Irak binnenvalt. Yousifs vader gaat als vrijwilliger het leger in. Hij moet helpen om de terreurorganisatie te verdrijven, maar wordt al snel gedood.
Yousif besluit om zijn plaats in te nemen en gaat ook het leger in. Hij is dan 16 jaar. “In Bagdad hoorden we altijd de stoerste verhalen over het leger: het waren helden, ze zorgden voor onze veiligheid. Maar toen ik er eenmaal bij hoorde, zag ik iets heel anders. Het leger pleegde dezelfde misdaden als IS.” Hij geeft een voorbeeld: “Op een dag kwamen we met onze eenheid in een dorp en zagen daar een zwangere vrouw. Onze commandant stelde haar een vraag. Terwijl ze antwoord gaf, schoot hij haar door het hoofd. Ik heb nog veel meer van dit soort verschrikkelijke dingen gezien.”
Fotograaf en vluchteling Yousif
Niet veilig
Als zijn contract bij het leger is afgelopen, gaat Yousif terug naar Bagdad. Via foto’s en berichten op Facebook en Instagram deelt hij alles wat hij in het leger heeft gehoord en gezien. “Ik wilde de wereld laten weten wat daar gebeurde. Dat werd me niet in dank afgenomen. Ik werd gezien als activist. Om me te intimideren, kidnapten ze mijn broer en volgden ze mij. Ik vluchtte naar Basra, 500 kilometer verderop. Maar ook daar was ik niet veilig. Via Koerdistan ging ik naar Ankara in Turkije en vervolgens naar Istanbul. Toen ik daar nog maar net was, werd ik aangevallen. Ik heb me vervolgens vier maanden opgesloten in een flat en durfde al die tijd mijn telefoon niet te gebruiken, bang dat ik zou worden getraceerd.”
Het lukt Yousif uiteindelijk om contact te leggen met zijn oom in Zweden. Die adviseert hem om via Izmir naar Griekenland te gaan en stuurt geld voor de vlucht. In Izmir, waar het wemelt van de smokkelaars, ontmoet Yousif een Irakees die hem voor 600 dollar in Griekenland kan krijgen. “Samen met 58 anderen werd ik in een busje gestopt dat naar een onbekende plek reed. De rit zou vijf uur duren. We zaten als haringen in een ton, ik kon mijn handen niet eens bewegen. Het was pikdonker en enorm benauwd, want de bus had geen ramen. Uiteindelijk werden we ergens op een strand gedropt waar een plastic boot van 9 meter lang klaarlag. Daar moesten we alle 59 in, de vrouwen en kinderen in het midden.”
Magisch moment
De boot vertrekt en langzaam ziet Yousif de lichtjes van Turkije verdwijnen. Na drie uur varen komt in de verte de Griekse kust in beeld. Maar dan kapseist de boot. Alle 59 opvarenden komen in zee terecht en proberen uit alle macht om boven water te blijven. Gelukkig worden ze na een paar minuten opgepikt door de kustwacht, die hen naar Lesbos brengt. “Mijn aankomst in Griekenland was een magisch moment”, herinnert Yousif zich. “Ik kon het wel uitschreeuwen: ik heb het overleefd, ik ben veilig en op een prachtige plek! Ik zat vol met dromen: ik kon eindelijk verder met mijn leven, mijn studie afmaken, lekker voetballen … Alles zou goedkomen!”
Als Yousif zich meldt, wordt hij voor de keus gesteld: blijven of 500 euro en een ticket terug naar huis. “Natuurlijk wilde ik blijven. We werden naar een tent gebracht waar al zo’n 300 mensen in zaten terwijl hij, denk ik, gebouwd was voor 50. We kregen een stuk brood en een ei. Er was slechts twee uur per dag water beschikbaar en dan moest je kiezen in welke rij je wilde staan: voor drinkwater of om te douchen. Het was het een of het ander. Ik heb drie weken in deze tent gewoond. Ik was vies, hongerig en uitgeput. Daarna kreeg ik, samen met vijf anderen, een eigen tent.” Welkom in kamp Moria.
In de rij
Al snel ontdekt Yousif dat het leven in dit vluchtelingenkamp maar uit één ding bestaat: wachten. Wachten in de rij voor eten. Wachten in de rij voor de douche. Wachten in de rij voor je asielaanvraag. Wachten in de rij voor andere administratieve zaken. Wachten in de rij voor de dokter. Hij maakt extreme hitte en ijzige kou mee, een aanval van acute reuma (waarvoor hij een paracetamol krijgt), en een ontvoering. Elke dag ziet hij mensen overlijden, ook kinderen. Zelf wil hij ook dood. Hij is immers alles kwijt: zijn gezondheid, zijn waardigheid, en ook zijn hoop.
Maar dan denkt hij weer aan fotograferen en voelt hij zijn strijdlust terugkomen. “Ik leefde nog en móést iets goeds doen met mijn leven. Net zoals ik in Irak had gedaan, moest ik de wereld laten zien wat hier gebeurt en wie de kinderen van Moria zijn, die hier midden tussen het vuilnis hun eerste stapjes zetten. Die geen onderwijs krijgen en geen medicijnen als ze ziek zijn. Die zo getraumatiseerd zijn dat ze soms niet eens meer kunnen praten. Ik gebruik Instagram om dit allemaal te laten zien. Ik krijg veel reacties en dat moedigt me aan om door te gaan. Het geeft mijn leven weer zin. Met mijn foto’s en verhalen zeg ik: we zijn allemaal mensen, en we hebben maar één kans nodig om ons leven terug te krijgen. Alsjeblieft, geef ons die kans!”
Kort na het interview kreeg Yousif, na drie jaar wachten, een paspoort en vertrok hij naar Duitsland. Maar zijn verhaal staat niet op zichzelf. In Griekenland wachten nóg 50.000 vluchtelingenkinderen op een beter leven. Lees het verhaal van vluchtelingenkind Ilana.
Geef ook!
Met de kerstcampagne ‘Geef licht’ zet Kerk in Actie zich in voor vluchtelingenkinderen in Griekenland en wereldwijd. Doe je mee?
Geef voor vluchtelingenkinderen in Griekenland
Lees ook:
