De dagelijkse beelden over de oorlog op televisie grepen de Utrechtse kok Jeroen van Nijnatten enorm aan. Begin december werd hij wakker en dacht: “Ik moet iets doen voor al die Oekraïners die in zo’n verschrikkelijke situatie zijn terechtgekomen.” Hij bedacht een gewaagd plan: zelf pannenkoeken bakken voor ontheemden in Oekraïne.
Geen seconde getwijfeld
Van het een kwam het ander. De spullen - een bus, gasflessen, hokkers (kooktoestellen) - had hij zelf. Via een snel opgezette sponsoractie stroomde het benodigde geld binnen voor de ingrediënten voor de pannenkoeken. Via via kwam Jeroen in contact met Daan Verbaan, relatiebeheerder Oost-Europa bij Kerk in Actie. “Ik hoorde over de actie van Jeroen en dat hij locaties nodig had in Oekraïne waar hij pannenkoeken kon gaan bakken”, vertelt Daan. “Ik heb geen seconde getwijfeld: dat gaan we gewoon regelen.”
Meer dan welkom
Via Kerk in Actie-partner UEP werden zeven shelters - langdurige opvanglocaties - in de omgeving van Lviv in West-Oekraïne geselecteerd. “Er verblijven veel ontheemden uit het oosten van Oekraïne”, vertelt Daan. “Zij zijn in februari 2022 in allerijl gevlucht en kunnen nog steeds niet terug. Velen van hen hebben familieleden en geliefden verloren in de oorlog. Het verdriet is enorm groot. Een steuntje in de rug is meer dan welkom.”
Na enig aarzelen nam Jeroens partner Marike het besluit om mee te gaan. Ze ging niet over één nacht ijs. “Ik ben niet zo’n held. Reuzespannend vond ik het om naar een land in oorlog te gaan, maar ik wilde Jeroen niet alleen de klus laten klaren.”
Helemaal zelfvoorzienend
Met een tot aan de nok volgeladen bus vertrok het stel in januari 2023 naar Oekraïne. De laadruimte bevatte 20 liter zonnebloemolie, 60 kilo bloem, 360 eieren, 90 liter houdbare melk, 4 hokkers, 10 gasflessen, een aggregaat, maar ook 600 sets kleurpotloden en legpuzzels om uit te delen aan kinderen. Genoeg om ter plekke helemaal zelfvoorzienend te zijn. “Er kon nog net een weekendtas met kleding voor onszelf bij”, lacht Jeroen.
Verschrikkelijke verhalen
Tien dagen lang trokken Jeroen en Marike langs zeven opvanglocaties van UEP. In Lviv bakten ze in het stadion. Het aantal inwoners van deze meest westelijke stad van Oekraïne is verviervoudigd sinds de oorlog begon. Jeroen: “Veel mensen verblijven er al sinds het begin van de oorlog. Nog steeds komen er nieuwe mensen aan, bijvoorbeeld uit Charkov. In deze stad is de infrastructuur grotendeels vernietigd en hebben mensen haast niets te eten.”
In de arena hoorden Jeroen en Marike verschrikkelijke verhalen over de oorlog. Al het menselijk leed raakte hen diep. Jeroen: “Een vrouw die er met haar kindje verbleef, vertelde ons dat haar man was overleden. Haar vader en schoonvader verbleven nog steeds als soldaat aan het front. Een en al ellende, en dan ben je zelf ook nog vluchteling.” Marike vult aan: “Ondanks het diepe verdriet zagen we ook de verbinding tussen de mensen. Ze zitten allemaal in hetzelfde schuitje en proberen er toch iets van te maken. Die vrouw was vrijwilliger bij deze opvanglocatie. Daar kreeg ze nieuwe energie van.”
Morele steun
Jeroen en Marike konden makkelijk contact maken met de mensen. “Uiteindelijk draait het niet om de pannenkoeken, maar om de morele steun die je kunt bieden”, vertelt Jeroen. “Het is belangrijk om Oekraïners te laten weten dat ze er niet alleen voor staan.”
Het was hard doorwerken aan het kooktoestel. “De Oekraïners bleken gek op Goudse kaas”, zegt Jeroen lachend. “We hadden zelf bordjes met vertalingen gemaakt voor de stroop, suiker en kaas. Dan gaat er weleens iets fout via Google Translate. ‘Belegen kaas’ werd vertaald als ‘oude mannen-kaas’. Dat leverde natuurlijk de nodige hilariteit op.”
In het dagelijks leven is Marike goudsmid, maar ze geeft ook twee keer per week lessen kinderyoga in Utrecht. In de noodhulpcentra in Oekraïne deed ze dat ook. Ze gebruikte daarbij kaartjes met afbeeldingen van verschillende houdingen. Daardoor kon iedereen de oefeningen meedoen. “Elke dag gaf ik in een provisorisch ingerichte ruimte yogales aan kinderen. Ook volwassenen sloten aan. Het geeft echt ontspanning, heel belangrijk in de omstandigheden waarin deze mensen verkeren.”
Prachtig geschenk
Beiden kijken terug op heftige, maar mooie weken. “Het meest bijzondere is dat je zo dicht bij de kern van het probleem komt”, aldus Jeroen. “Je kunt mensen even uit hun situatie tillen.” Marike beaamt: “Mensen kwamen naar ons toe voor een omhelzing of knuffel als we weer vertrokken. Dit is zo de moeite waard.” Khrystyna, coördinator bij UEP, is erg blij met deze steunbetuiging uit Nederland. “Het is een prachtig geschenk voor ons en de mensen hier.”
Lege bus
Het stel kon met een lege bus weer terug naar Nederland. Bijna alle kookspullen bleven achter in Oekraïne. Jeroen is er niet rouwig om: “Ik bedacht: wij gaan terug naar een land waar alles te koop is, hier kunnen ze het goed gebruiken. Ik heb achtergelaten wat kon, het is fijn om te geven.”
>> De pannenkoekenactie krijgt een vervolg. Vanaf 21 april a.s. reizen Jeroen en Marike opnieuw naar Oekraïne. Dan gaan ze pannenkoeken bakken in Lviv, Truskavets en Zakarpattya. Via de social media van Kerk in Actie kun je hun belevenissen volgen.
Geef voor noodhulp in Oekraïne
Lees ook het indringende verhaal van Oekraïense vluchtelinge Natalia. Ze wordt met haar zoontje in Moldavië opgevangen door Kerk in Actie-partner Home Care:
